czwartek, 18 stycznia 2018

GÓRALE PIENIŃSCY


Zamieszkują okolice Czorsztyna, Grywałdu, Hałuszowej, Kluszkowiec, Krościenka, Krośnicy, Niedzicy, Sromowiec Niżnych i Wyżnych oraz Szczawnicy i Tylki. 

Strój męski: płócienna koszula,  białych sukienne spodnie zdobione skromną sercówką, haftowana kamizelka z ciemnoniebieskiego sukna, z haftem roślinnym przy krawędziach przodów i drzewkiem na  plecach, szeroki, skórzany pas, kierpce, kurtka lub sukmana zdobiona, na przodach i rękawach, pasem czerwonego sukna wyciętego w zęby oraz kapelusz o małej główce i niewielkim rondzie ozdobiony rakiem-  skórzanym paskiem, nabijanym mosiądzem, wyciętym w ząbki.

Strój kobiecy:  płócienna koszula z falbanami przy szyi i mankietach, zdobionymi białym haftem lub koronką,  granatowa spódnica z płótna ozdobiona drobnym, białym wzorem (od święta spódnica z samodziału w  czerwone lub niebieskie prążki), zapaska oraz sukienny gorset (czerwony lub zielony) ozdobiony skromnym haftem kwiatowym (niekiedy aksamitny lub atłasowy, w kwiaty). Mężatki nosiły czepce z zębem zachodzącym na czoło.

Źródłem utrzymania Górali pienińskich było rolnictwo, hodowla owiec, bydła, trzody chlewnej i  gęsi oraz praca przy spławie drewna Dunajcem (od schyłku XIX wieku przewóz i turystów na tratwach (flisacy) przez pieniński Przełom Dunajca.

W muzyce wyraźne są wątki pasterskie. Spotykamy w niej także charakterystyczną  diafonię pienińską- wielogłos występujący zwłaszcza w przeciągłych melodiach.
W gawędach sporo jest odniesień do podań i legend odnoszących się do górskich wzniesień i miejscowych zamków oraz motywów związanych z obecnością w Pieninach św. Kingi.

W sztuce ludowej zwraca uwagę rzeźba w drewnie, snycerka i wielokolorowy haft.

Zbiory kultury materialnej oglądać można w Muzeum Pienińskim im. Józefa Szalała w Szczawnicy,  pl. Dietla 2, 34-460 Szczawnica , tel. + 48 18 262 22 58 (czynne: wtorek- niedziela: 10.00-13.00 i 14.00 – 16.00,  środy - wstęp wolny, w poniedziałki- nieczynne)

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz