Niezapominajka, Trupielec i Dobczyce

Tekst pochodzi z: 

https://www.geocaching.com/geocache/GC6P3Q7_sciezka-spacerowa-niezapominajka-62

Ścieżka spacerowa „Niezapominajka” to urokliwy szlak, który warto odwiedzić w całości. Trasa prowadzi przez teren o umiarkowanej trudności. Na ścieżce znajdują się niewielkie podejścia, a trasa jest poprowadzona w większości przez nieutwardzone drogi szutrowe i żwirowe. Ścieżka idealnie nadaje się na niedzielne spacery, a szczególnie na odwiedzenie jej przez rodziny z dziećmi.

W połowie ścieżki (w okolicach leśniczówki) znajduje się asfaltowa droga, którą możemy skrócić drogę do samochodu i tym samym podzielić zwiedzanie ścieżki „Niezapominajki” na dwa etapy.

Do niedawna ścieżka spacerowa „Niezapominajka” była wytyczona na mapach jednak trudno było ją odnaleźć w terenie. W ubiegłym roku Urząd Miasta i Gminy Dobczyce odnowił ścieżkę spacerową w Kornatce i obecnie można już bezpiecznie wędrować kierując się biało-niebieskimi oznaczeniami ścieżki.

Czas przejścia ok. 5 godzin.

Największą z atrakcji, które są powożone przy ścieżce „Niezapominajce” są Kurhany ciałopalne. Niedaleko składu drewna warto na chwilę zejść ze szlaku i poszukać ich w otaczającym lesie. Jest ich w sumie około 40, w tym 21 w okolicy składu drewna. Odkryto je w 1934 r., a następnie w latach 1963-1965 przeprowadzono dalsze badania. Kurhany te datowane są na około VII – IX wiek.

Wyciąg na Moczydle - Korona Warszawy

https://www.geocaching.com/geocache/GC67APT

Moczydło – a w zasadzie Górka Moczydłowska, to sztuczne wzniesienie na Woli w parku o tej samej nazwie. Wcześniej były tu glinianki – pozostałości po cegielniach. Sama nazwa nawiązuje do podmokłego terenu i zdaniem niektórych badaczy to tutaj m.in. były źródła rzeki Rudawki, która do dziś istnieje w dzielnicy Bielany.

Górka usypana została po II wojnie światowej z gruzów zburzonej Warszawy i pierwotnie miała wysokość 132,5 m n.p.m. Na przełomie lat 60 i 70, zapewne w czynie społecznym, utworzono park i zrewitalizowano górkę. Utworzono tu stok narciarski z wyciągiem orczykowym oświetlonym nocą, a wypożyczalnia sprzętu narciarskiego znajdowała się na dole stoku (na stoku widać ślady po zasypanej kamiennej alejce – czyli wyciąg powstał później niż park na górce). Było to przez wiele lat doskonałe miejsce do nauki jazdy na nartach – zjazdowych i biegowych. Jak to kiedyś wyglądało można zobaczyć tutaj.

W latach 90. XX wieku wyciąg rozebrano, a jedynym śladem po nim zostały latarnie na stoku oraz budynek dawnej wypożyczalni (obecnie po rozbudowie restauracja). W planie inwestycji na lata 2013-2017 dzielnica Wola zapisała odbudowę infrastruktury górki, ale kwota 3,5 mln złotych jak na razie jest zaporą nie do przebycia.

W 2010 z okazji 200 rocznicy urodzin Fryderyka Chopina na stoku górki pojawiły się nuty wykoszone w trawie (projekt "Chopin w Parku", zdjęcie satelitarne widoczne w serwisie google).

Jako ciekawostkę można dodać, że w ramach reprywatyzacji na terenie parku Moczydło są 2 działki prywatne – z czego jedna ma 1 ha z 27 ha powierzchni parku.

W grudniu 2018 w ramach realizacji budżetu partycypacyjnego na szczycie górki zamontowane zostały ogólnodostępne 3 pary teleskopów astronomicznych, które umożliwią obserwację nieba zarówno w nocy jak i w dzień. Obok postawiono podświetlane gabloty informacyjne z planem nieba oraz panoramą miasta.

Łapsze Niżne i Wyżne - serce polskiego Spisza

ŁAPSZE NIŻNE

Duża wieś u pd. podnóży Pienin Spiskich, rozciągnięta na lewym brzegu Łapszanki wzdłuż drogi Trybsz -Niedzica. Od pn. lesiste wzgórza Tynusia  i Sołtysia.  Mieszkańców 1200. Siedziba gminy o powierzchni 125 km2, obejmującej 9 wsi z 8200 mieszkańcami - niemal cały obszar polskiego Spisza.

Nazwę kojarzą historycy z wyrazem łopuch, rumuńskie lapus. Góralska wymowa: Łapsy. Nazwy niw w okolicy (Halpus, Krymerwis, Bendyk) świadczą o niemieckim wkładzie osadniczym. Niepewne wzmianki o istnieniu parafii pochodzą z r. 1274. W r. 1313 wieś weszła w posiada­nie miechowitów (bożogrobców), osadzonych wówczas we wsi Lendak przez Kokosza Berzeviczego. W r. 1593 nabył ją wraz innymi lendackimi ziemiami zakonu György Horváth. W rękach bożogrobców pozostał miejscowy kościół. György Horváth miał wznieść tutejszy kasztel, być może przebudowując klasztor. W XVIII w. renesansowy kasztel przekształcił Jan Giovanelli, usuwając attykę i nakrywając budynek gontowym łamanym dachem. 

Łapsze Niżne miały 78 domów i były znacznie mniejsze od Wyżnych ( 120 domów). Wieś stanowiła ostoję polskości na Spiszu. W r. 1848 ze stopni dworu obwieszczono chłopom zniesienie pańszczyzny: "chmara hajduków wystrzelała swe pistolety na wiatr, zatętniały dzwony w pobliskim kościele, zagrzmiały nawet moździerze kościelne" - pisał naoczny obserwator, Teodor Tripplin (1856). Podobnie jak Falsztyn, tutejszy folwark w l. 1885-1933 należał do Jungenfeldów. Za ich sprawą pańszczyzna przetrwała we wsi do r. 1931 (!). Rodzin zelarskich było 8, średnie obciążenie wynosiło 22 dni z morga rocznie. Do lat międzywojennych utrzymał się też archaiczny ustrój rolny, oparty na trójpolówce i kolektywnej pracy na roli. Owce z całej wsi zbierano w jedno stado, przed wojną liczące do 1000 sztuk. Pospolite było szałaśnictwo rolne. W l. 1936-39 przeprowadzono prace komasacyjne, początkowo wśród oporu ludności. 

Wieś zamieszkują górale spiscy, w latach międzywojennych była ona jednym z ośrodków regionalizmu spiskiego. Noszono strój w odmianie kacwińskiej, do dziś zachowała się piękna gwara.   

ŁAPSZE WYŻNE

Długa ( 1, 75 km) wieś spiska, położona na wysokości 635-670 m w wylesionej części głębokiej doliny Łapszanki, wzdłuż drogi Trybsz - Niedzica. Od pn. osłania ją stromy grzbiet zw. Grandeusem (795 m). Stare domy są przeważnie murowane, zwrócone do ulicy ścianami licowymi. Posiadłości wsi zajmują 1685 ha, z czego aż 35% pokrywają lasy a 16% łąki i pastwiska. Mieszkańców ok. 800.

Pierwsze wzmianki o Łapszach Wyżnych pochodzą z lat 1463 i 1469. W r. 1589 swoją część wsi sprzedał Olbracht Łaski Györgyemu Horváthowi. Możliwe, że przez pewien okres wieś zamieszkiwali Rusini. Pisze historyk Spisza, prof. Tadeusz M. Trajdos (1991): ,,(...) zjawili się masowo w XVI w ., zapewne z Osturni, pozostając tu ok. półtora stulecia. W środku wsi wznieśli oni drewnianą cerkiew. Późniejsze przekazy dowodzą, że ludność polska, rzymskokatolicka, nie dała się wchłonąć, tylko zastosowała model separacji - wokół własnego kościółka (św. Antoniego?). (...) Najpóźniej po połowie XVII w. nastąpił masowy exodus Rusnaków..." Samodzielna parafia rzymskokatolicka wzmiankowana jest w r. 1660. Polska społeczność najpierw adaptowała cerkiew a potem wystawiła w jej miejscu okazały kościół. W XIX w. górale: byli intensywnie madziaryzowani. "Ludność tu rdzennice polska, łamać się musi z trudnościami stawianymi jej na polu języka przez rząd węgierski. Napisy tylko węgierskie Iub słowackie" - notował w r. 1912 Bolesław Łazarski. Po I wojnie światowej wieś przypadła Polsce. W r. 1920 pożar zniszczył 80 zagród - z tego czasu pochodzi murowana zabudowa przy głównej ulicy. Do r. 1931 przetrwała pańszczyzna kościelna - 2 poddanych odrabiało po 12 dni rocznie. Z dniem 1 września 1939 Łapsze zostały włączone do hlinkowskiej Słowacji, latem 1944 doprowadzono tu bitą drogę a Niemcy zaczęli budowę umocnień, które  w styczniu 1945 posłużyły im do krótkiej obrony.

Miejscowa ludność zachowała interesujące zwyczaje, jak witanie maja zatykaniem zieleni przed domami dziewcząt na wydaniu.

Trybsz - wieś spiska

Tekst pochodzi z: http://www.zzw-niedzica.com.pl

Nieduża wieś spiska u pd.-zach. przedgórzy Pienin Spiskich, w głęboko wciętej dolinie Trybskiej Rzeki, prawobocznego dopływu Białki. Wysokość 650-675 m. Krótka ulicówka rozciągnięta wzdłuż drogi Nowy Targ - Niedzica. Z trzech stron wznoszą się stromoboczne bezleśne grzbiety: od pn. Ubocz, od pd. - Zapłocie, Wąska i Szeroka. Ogólna powierzchnia gruntów zajmuje 1176 ha, z tego 40% przypada na lasy, 14% na łąki i pastwiska. Mieszkańców 800.

Wieś należała do klucza dunajeckiego (niedzickicgo)- W l. 1589-94 Olbracht Łaski sprzedał ją rodzinie Horvathów - w dokumentach sprzedaży występuje nazwa Trepsia, Trepschya.  Od 1769 samodzielna parafia, wcześniej kościół filialny parafii Frydman. Ok. 1820 wieś liczyła 88 domostw, w 1880- 624 mieszkańców, w 1931 - 588. Do lat międzywojennych utrzymała się pańszczyzna kościelna: 2 poddanych odrabiało po 18 dni rocznie. W r. 1845 urodził się tu Franz (Ferenc) Dénes, znany spiski badacz Tatr i Pienin. 

W r. 1921 pisał o Trybszu (" Trypsach ") Mieczysław Orłowicz: " Wieś dość uboga, przetrzebiona przed wojną silną emigracją do Ameryki, wygląd zepsuty wielu bezstylowymi doma­mi murowanymi, do których stawiania rząd węgierski zmuszał ludność. Stary kościółek ma, podobnie jak w Dębnie, czworoboczną wieżę, której cześć dolna murowana, służy za babiniec, ściany i sufit podobnie jak w Dębnie malowane (...) Belki spajane kołkami, bez pomocy gwoździ." W r . 1937 założono wodociąg grawitacyjny. Na początku lat 50. część wsi zniszczył wielki pożar.

Trybsz jest ważną ostoją spiskiego folkloru. Można tu zobaczyć tradycyjne stroje z oryginalnym zdobieniem spodni i sukman. Edyta Starek wyróżnia w ubiorze spiskim specjalną odmianę "trybską". Zachowało się kilka starych drewnianych zagród, na niektórych rzezane w drewnie kapliczki.

murowany neogotycki kościół Św. Elżbiety

Przy drodze stoi murowany neogotycki kościół Św. Elżbiety, zbudowany ok. 1900 r. (w 1902 "daleki od wykończenia", w 1905 konsekrowany). Ołtarze przeniesione są ze starego kościółka, stamtąd też pochodzą gotyckie monstrancja i kielich. Dzwon z r. 1629.

Stary kościółek.  

Obok ciemnieje skromny drewniany kościółek, zbudowany podobno w r. 1567, restaurowany w w. XVIII. Po wystawieniu nowej świątyni podupadł, w 1924 rozebrano przylegającą do nawy wieżę i zakrystię. W r. 1937 wstępnie za­bezpieczony z zamiarem utworzenia muzeum spiskiego, po wojnie poddany był zabiegom konserwatorskim (w l. 1953-56, 1972 i 1976). Budowla ma konstrukcję zrębową. Po zakrystii pozostał prowadzący do niej portal z nadprożem wyciętym w "ośli grzbiet" ( od pn. ). Wnętrze przykryte jest jednolitym pułapem, w nawie z zaskrzynie­niami. Temperowa polichromia z r. 1647 - już w końcu XIX w. "bardzo zatarta " - została wykonana w kilka lat po odebraniu świątyni protestantom - za sprawą ówczesnego proboszcza, ks. Jana Ratułowskiego.

"Choć wątpliwy jest jego udział w realizacji malowideł w sensie warsztatowym, to z całą pewnością czynny był przy powstawaniu kon­cepcji ideowej całości i wyłącznie jemu przypisać należy autorstwo ikonograficzncgo programu oraz układu treści i ogólną kompozycję całości. (...) Z inskrypcji łacińskiej umieszczonej na ścianie kościoła, pod amboną, dowiadujemy się, że właśnie pod dyktando owego probo­szcza dogmaty wiary zajaśniały dla ludzi żywymi barwami; on też prawdopodobnie ułożył szereg wierszowanych łacińskich napisów objaśniających poszczególne sceny (...)." (Stanisław Szymański, 1970). Ściany prezbiterium pokryte są wizerunkami świętych, zaś pozbawioną okien ścianę pn. zdobią duże kompozycje. Najokazalsze malowidła pokrywają pułapy. W prezbiterium są to sceny Koronacji i Wniebowzięcia NMP. W tle krajobraz górski, uważany za najstarszą polską panoramę Tatr (?) - były nawet próby identyfikacji poszczególnych szczytów. Na stropie nawy w przedstawieniu Sądu Ostatecznego również można się dopatrzeć widoku na góry. Po prawej stronie ściany tęczowej wisi skrzydło tryptyku z wizerunkiem Chrystusa z 2 poł. w. XVI, część środkową z postacią św. Elżbiety przeniesiono do nowej świątyni. Jawor i lipę uznano w r. 1935 za zabytki przyrody.

Wycieczki:

• Do Przełomu Białki pod Kramnicą
• do Białki przez Trybski Bór; na Czarną Górę (903 m) z pięknym widokiem na Tatry; 
• do Dursztyna. Kąpiele w Białce. 

Na pn. od wsi i od doliny Trybskiej Rzeki ciągnie się na długości 5 km grzbiet Rozpucia, którego wierzchowiną wiedzie droga o ładnej nazwie Powierchówka. Franz Denes wspomina (1932), że jako chłopiec często wędrował tą drogą, tęsknie popatrując na Tatry. Widok ten - jak pisze - pełne uznanie zyskał już ok. 1860 r. u wiedeńskich geologów.

Limanowa - Bazylika i Sanktuarium MB Bolesnej

Tekst i zdjęcie z: https://opencaching.pl/viewcache.php?wp=OP8033

Pierwsza historyczna wzmianka o Limanowej pochodzi z 1498 r. Jako miasto zaistniała w 1565 r. dzięki przywilejowi króla Zygmunta Augusta, na prawach magdeburskich.

Parafia w Limanowej powstała około 1513 r. - założył ją we własnych dobrach Achacy Jordan, który też wybudował tu pierwszy drewniany kościół. Parafia początkowo administrowana była przez zakon "Marków", a potem niezmiennie przez księży diecezji krakowskiej, a po utworzeniu w 1786 r. Diecezji Tarnowskiej opiekę nad parafią sprawują kapłani tej diecezji. Od roku 1892 Limanowa jest stolicą dekanatu.

 

Pierwszy kościół limanowski spalił się w wielkim pożarze miasta w 1769 r. Na jego miejscu powstał drugi z kolei kościół drewniany, poświęcony w 1779 r. Przetrwał on do roku 1909, kiedy to został rozebrany z myślą o budowie na jego miejscu obecnej świątyni. Powstała ona z inicjatywy ówczesnego proboszcza, ks. Kazimierza Łazarskiego, jako wotum upamiętniające 100-lecie Konstytucji 3-go Maja.

Na budowę świątyni został rozpisany konkurs otwarty, w którym I miejsce zdobył projekt Zdzisława Mączeńskiego z Warszawy, zmodyfikowany pod wpływem pozostałych prac. Budowa została zrealizowana w latach 1910 - 1918, kiedy kościół został poświęcony. Jego konsekracji dokonał 6 października 1921 r. biskup tarnowski Leon Wałęga

Kościół w Limanowej wyróżnia się swą sylwetką wśród kościołów Małopolski. Jest reprezentatywnym przykładem nurtu rodzimego w sztuce, wyrosłego na tradycji, kulturze i patriotyzmie. Kamienna bryła kościoła z monumentalną wieżą jest jakby przetworzeniem piękna dawnych kościółków Małopolski.
Kościół jest trzynawowy, wnętrze sprawia wrażenie bazyliki. Polskość i swojskość świątyni wyraża się w jej polichromii, witrażach, mozaikach, rzeźbach, ołtarzach.

Na fasadzie świątyni widnieje wspaniała monumentalna rzeźba Ukrzyżowania, a poniżej tarcza herbowa z polskim orłem w koronie i datą 3 V 1791-1891 r.

W roku 1991, w 200-setną rocznicę Konstytucji 3-go Maja, Ojciec Święty Jan Paweł II, podniósł kościół w Limanowej do godności bazyliki mniejszej.

Katowice Pyrzowice International Airport

Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice w Pyrzowicach, od stycznia 2009 roku używający również marki Katowice Airport, kod IATA: KTW, kod ICAO: EPKT) – międzynarodowy port lotniczy położony w miejscowości Pyrzowice, około 30 km na północ od centrum Katowic.
Znajduje się na terenie dwóch gmin: Ożarowice i Mierzęcice, a zarazem na pograniczu dwóch powiatów: tarnogórskiego i będzińskiego. Port lotniczy Katowice dysponuje jedną z najdłuższych dróg startowych dostępnych w Polsce - oddaną do użytku w maju 2015 r. liczącą 3200 m długości i 45 metrów szerokości.
MPL Katowice, używający obecnie marki „Katowice Airport”, jest regionalnym portem lotniczym całego województwa śląskiego. Pod względem liczby odprawianych pasażerów oraz pod względem liczby operacji lotniczych znajduje się na czwartym miejscu wśród polskich portów lotniczych. Port posiada trzy terminale pasażerskie o łącznej przepustowości około 5,5 mln pasażerów rocznie.