środa, 10 sierpnia 2022

Grywałd - kościół XV w. św Marcina

 GPS: 49°26'46"N 20°22'23"E  

Kościół położony jest na górce, przy cmentarzu i nowym kościele.



Kościół pomocniczy św. Marcina w Grywałdzie datowany jest na 2. poł. XV w. Kościół, reprezentuje starszy typ kościołów drewnianych w Małopolsce. Jest to kościół jednonawowy, konstrukcji zrębowej, pobity i pokryty gontami.

Głównym akcentem budowli jest wieża, szeroko posadowiona, o ścianach silnie zwężających się ku górze, z wydatnie nadwieszoną izbicą. Nawa i prezbiterium nakryte oddzielnymi dachami siodłowymi. W dachu nad nawą niewielka czworościenna sygnaturka. Wejście południowe do kościoła ujęte jest gotyckim, ostrołukowym portalem. Malowniczość kościoła podkreślają oszalowane soboty. 


We wnętrzu ocalały duże fragmenty chłopskiej polichromii z r. 1618, pod nią stwierdzono w r. 1935 istnienie resztek malowideł patronowych. W głównym ołtarzu złoci się cenny tryptyk gotycki z początku XVI w., w l. 1961-62 odnowiony. Obraz Matki Boskiej i wypukłorzeźba pochodzą zapewne z tego samego okresu. Piękna XIV-wieczna Madonna Grywałdzka została w r. 1937 prze­niesiona do muzeum w Tarnowie, skąd zrabowali ją Niemcy. Pod względem usytuowania i uroku dawnej architektury, kościółek ten chyba nie ma równego w Karpatach.


W prezbiterium i w nawie zachowała się polichromia z 1618 r. 

Do wyposażenia należą trzy ołtarze:



  • W głównym umieszczono interesujący tryptyk późnogotycki z początku XVI w. Obraz w polu środkowym przedstawia św. Marcina, siedzącego na białym koniu, w momencie gdy część swego bogatego płaszcza odcina dla ułomnego żebraka. W zwieńczeniu zaś obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem.
  • ołtarze boczne z XVII w. w prawym - obraz świętej Doroty i Katarzyny z 1640 r., przemalowany w 1876 r.
  • rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII w.
  • barokowo-ludowa rzeźba Pieta z XVIII w.
  • dwa krucyfiksy barokowo-ludowe z XVII i XVIII w. 

Patron pijaków i oberżystów

Ponoć to właśnie święty Marcin urządził w Grywałdzie pierwszy 'Boży Obiad'- wielką ucztę dla mieszkańców i żebraków z okolicy. ową tradycję kultywowano tutaj aż do początku XX wieku. podczas  odpustu 11.listopada, można wysłuchać miejscowej osobliwości: archaicznego śpiewu kościelnego oraz zobaczyć ostatki tradycyjnych strojów.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz