Kacwin - zabudowa
Położenie: w centrum wsi.
(Aktualnie poza szlakiem)
Wieś założona w XIV w., zachowany częściowo średniowieczny układ przestrzenny wsi. W Kacwinie dominowała zabudowa szczytowa. Budynki mieszkalne, w konstrukcji zrębowej, na planach prostokątów, otoczone stodołami na obrzeżach wsi. Dachy półszczytowe gontowe.
Dominantą krajobrazową jest gotycki, murowany kościół z początku XV w. pw. Wszystkich Świętych, wzniesiony w centrum na nieregularnym placu.
Charakterystycznymi obiektami Kacwina były spichlerze zwane sypańcami.
Budowane w konstrukcji zrębowej z okrąglaków. Innym zabytkiem w zabudowie Kacwina był zespół młyna i tartaku, złożony z układu hydrotechnicznego, tartaku i młyna, budynku mieszkalnego i obiektów gospodarczych, istniejący prawdopodobnie już od XIV w. W obecnym kształcie istnieje od 2. poł. XIX w.
Czytaj również:
 |
| Adam Gryczyński w zagrodzie Marii Molitoris (ciotki Rejusiowej) w Kacwinie, 1993, fot. J. Kujawski. Ze zbiorów A. Gryczyńskiego © |
Dominantą krajobrazową jest gotycki, murowany kościół z początku XV w. pw. Wszystkich Świętych, wzniesiony w centrum na nieregularnym placu.
Charakterystycznymi obiektami Kacwina były spichlerze zwane sypańcami.
Budowane w konstrukcji zrębowej z okrąglaków. Innym zabytkiem w zabudowie Kacwina był zespół młyna i tartaku, złożony z układu hydrotechnicznego, tartaku i młyna, budynku mieszkalnego i obiektów gospodarczych, istniejący prawdopodobnie już od XIV w. W obecnym kształcie istnieje od 2. poł. XIX w.
Czytaj również:
Maniowy - kaplica cmentarna
Kaplicę cmentarną św. Sebastiana w Maniowach przeniesiono w latach 1987–88 wraz z cmentarzem do Nowych Maniów. Kaplica w Starych Maniowach znajdowała się na wiejskim cmentarzu, położonym nad Dunajcem. Zbudowali ją w 1722 r. mieszkańcy Maniów i okolicy, w podziękowaniu za ocalenie od zarazy. Kaplicę wzniesiono z drewna modrzewiowego w konstrukcji zrębowej, z bierwion łączonych na nakładkę. Ściany pokryte są gontem, a pod sobotami nie mają szalunku.
Gruntownie odnawiana w 1938 r. pod kierunkiem majstra Andrzeja Krzysika z Maniów. Użytkowana była wyłącznie jako kaplica cmentarna. Na dachu, krytym gontem, od strony zachodniej znajduje się sygnaturka, zakończona ośmioboczną banią z iglicą. Wnętrze nakrywa strop płaski. Podłoga z desek na legarach.
Po przeniesieniu kaplicy odtworzono zniszczone przed kilkudziesięciu laty podcienia (soboty), na podstawie zachowanych rysunków i fotografii. Soboty opierają się na niskich ściankach wieńcowych i mają wydatne, strome i malowniczo zróżnicowane gontowe zadaszenie. Trwają prace nad przywróceniem dawnego wyglądu wnętrza kaplicy.
 |
| www.drewniana.malopolska.pl/ |
Gruntownie odnawiana w 1938 r. pod kierunkiem majstra Andrzeja Krzysika z Maniów. Użytkowana była wyłącznie jako kaplica cmentarna. Na dachu, krytym gontem, od strony zachodniej znajduje się sygnaturka, zakończona ośmioboczną banią z iglicą. Wnętrze nakrywa strop płaski. Podłoga z desek na legarach.
Po przeniesieniu kaplicy odtworzono zniszczone przed kilkudziesięciu laty podcienia (soboty), na podstawie zachowanych rysunków i fotografii. Soboty opierają się na niskich ściankach wieńcowych i mają wydatne, strome i malowniczo zróżnicowane gontowe zadaszenie. Trwają prace nad przywróceniem dawnego wyglądu wnętrza kaplicy.
Kluszkowce - zabudowa
Osada Turystyczna Czorsztyn w Kluszkowcach powstała w latach 90. XX w. Pomysł jej wybudowania zrodził się w związku z budową zapory wodnej na Dunajcu. Z terenów przeznaczonych pod przyszłe jezioro postanowiono przenieść wybrane obiekty budownictwa ludowego i uzdrowiskowo- willowego i stworzyć ośrodek turystyczny. Głównym celem zorganizowania osady była uratowanie obiektów tradycyjnego budownictwa i architektury uzdrowiskowej przed likwidacją. Budynkom przywrócono pierwotną funkcję użytkową, przy jednoczesnym zachowaniu ich bryły i formy. Unowocześnione wnętrza niektórych obiektów zaadaptowano na cele hotelowo- gastronomiczne, w najcenniejszej zagrodzie urządzono muzeum. Osada zlokalizowana została na wzniesieniu Stylchyn, położonym w granicach administracyjnych wsi Kluszkowce, nad brzegiem Zbiornika Czorsztyn- niedzica.
Niedzica - Spichlerz
Spichlerz w Niedzicy wybudowany w końcu XVIII w. jako jeden z obiektów folwarku zamkowego; konstrukcji zrębowej, kryty gontem.
Obecnie wchodzi w skład Muzeum Zespołu Zamkowego w Niedzicy. Wewnątrz stała wystawa etnograficzna, prezentująca kulturę mieszkańców Spisza. Eksponaty gromadzone od lat sześćdziesiątych przez kustoszy zamku w Niedzicy, prezentowane są w zrekonstruowanej izbie spiskiej.
Na stropie izby sosręb z 1893 r. Meble, obrazy, stroje, przedmioty codziennego użytku, narzędzia pochodzą ze wsi spiskich: Niedzicy, Łapsz Wyżnych i Niżnych, Frydmana, Kacwina i datowane są na wiek XIX lub lata 20. i 30. XX w.
Do ciekawych obiektów należą m.in.:- obrazy religijne,- kolekcja zegarów z Kieżmarku,- stroje kobiece- narzędzia rolnicze- drewniane kapliczki, kiedyś wieszane przed wejściem do domu- przed budynkiem dawne łodzie flisackie, tzw. dłubanki, wykonane z jednego pnia drzewa liściastego.
 |
| zdjęcie pochodzi z http://www.zzw-niedzica.com.pl/zabytki/niedzica_inne/celnica_spichlerz.htm |
Obecnie wchodzi w skład Muzeum Zespołu Zamkowego w Niedzicy. Wewnątrz stała wystawa etnograficzna, prezentująca kulturę mieszkańców Spisza. Eksponaty gromadzone od lat sześćdziesiątych przez kustoszy zamku w Niedzicy, prezentowane są w zrekonstruowanej izbie spiskiej.
Na stropie izby sosręb z 1893 r. Meble, obrazy, stroje, przedmioty codziennego użytku, narzędzia pochodzą ze wsi spiskich: Niedzicy, Łapsz Wyżnych i Niżnych, Frydmana, Kacwina i datowane są na wiek XIX lub lata 20. i 30. XX w.
Do ciekawych obiektów należą m.in.:- obrazy religijne,- kolekcja zegarów z Kieżmarku,- stroje kobiece- narzędzia rolnicze- drewniane kapliczki, kiedyś wieszane przed wejściem do domu- przed budynkiem dawne łodzie flisackie, tzw. dłubanki, wykonane z jednego pnia drzewa liściastego.
ZZW-niedzica:
Poniżej celnicy stoi spichlerz z końca XVIII wieku, kiedyś należący do folwarku zamkowego, jedyny tego typu zabytek zachowany na polskim Podtatrzu. Ma murowaną piwnicę i dwukondygnacjową część drewnianą. Dwa duże pomieszczenia, suche i przewiewne służyły, do przechowywania zboża, otwór u dołu drzwi przeznaczony był dla stróża zbiorów - kota. W r. 1996 zaniedbany budynek poddano gruntownemu remontowi. Od czerwca 1998 w spichlerzu czynna jest stała wystawa "Sztuka Ludowa Spisza" (zegary spiskie z XIX i XX wieku, kilka leciwych maszyn, obrazy Jakuba Wodziaka z Kacwina, kapliczki nadrzewne, rekonstrukcja spiskiej izby). Bilety w kasie zamku Niedzickiego. Przed spichlerzem osadzono krzyż, przeniesiony w r. 1998 sprzed kościoła w Kacwinie. Spichlerz i celnica wchodzą w skład zamkowego zespołu muzealnego.
Poniżej celnicy stoi spichlerz z końca XVIII wieku, kiedyś należący do folwarku zamkowego, jedyny tego typu zabytek zachowany na polskim Podtatrzu. Ma murowaną piwnicę i dwukondygnacjową część drewnianą. Dwa duże pomieszczenia, suche i przewiewne służyły, do przechowywania zboża, otwór u dołu drzwi przeznaczony był dla stróża zbiorów - kota. W r. 1996 zaniedbany budynek poddano gruntownemu remontowi. Od czerwca 1998 w spichlerzu czynna jest stała wystawa "Sztuka Ludowa Spisza" (zegary spiskie z XIX i XX wieku, kilka leciwych maszyn, obrazy Jakuba Wodziaka z Kacwina, kapliczki nadrzewne, rekonstrukcja spiskiej izby). Bilety w kasie zamku Niedzickiego. Przed spichlerzem osadzono krzyż, przeniesiony w r. 1998 sprzed kościoła w Kacwinie. Spichlerz i celnica wchodzą w skład zamkowego zespołu muzealnego.
NIedzica - Zabudowa na Polanie Sosny
Zabudowa na Polanie Sosny w Niedzicy składa się z dworu i chaty spiskiej. Dwórmodrzewiowy z Grywałdu wybudowany został na przełomie XVIII i XIX w. Po przeniesieniuna Polanę Sosny odtworzona została oryginalna konstrukcja, wygląd ścian, stropów, dachu i elewacji bocznych. Wystrój wnętrz, zachowując autentyczne elementy z epoki, pozwala odczuć klimat XIX -wiecznego dworu polskiego. Chata Spiska z Łapsz Niżnych pochodzi z pocz. XX w., przeniesiona i zrekonstruowana na Polanie Sosny, zaadaptowana na hotel. Wewnątrz oryginalne elementy wyposażenia. W 2005 do zespołu dołączono regionalną chatę góralską stworzoną z połączenia starego młyna z Czarnego Dunajca i "Chaty z Kir".
Szczawnica - zbiory etnograficzne (muzeum)
Zbiory Etnograficzne Jana Malinowskiego znajdują się przy ul. Szalaya 96. Można je oglądać "Pod Kosynierem" po uprzednim uzyskaniu zgody właściciela. Jan Malinowski jest szczawnickim kolekcjonerem. Jego zbiór stanowią XIX- wieczne meble, obrazy i bibeloty. Część tych zbiorów eksponowana była w Muzeum Pienińskim.
Kolekcjoner ciągle powiększa także księgozbiór, który oprócz publikacji współczesnych z dziedziny historii, etnografii, krajoznawstwa, zielarstwa, ziołolecznictwa i kwiatów, tworzą książki XIX- wieczne oraz opracowania dotyczące Szczawnicy. Podstawą kolekcji etnograficznej Jana Malinowskiego są zabytki ludowej kultury materialnej obrazujące życie codzienne Górali Pienińskich i Rusinów Szlachtowskich, którzy byli Łemkami wyznania greckokatolickiego, zamieszkującymi wsie: Szlachtową, Jaworki, Białą Wodę i Czarną Wodę.
Szczawnica - Zespół zabudowy uzdrowiskowej
Zespół zabudowy uzdrowiskowej w stylu szwajcarsko-tyrolskim stanowi o pięknie górnej, zdrojowej części miasta. Najcenniejsze obiekty zgromadzone są wokół pl. Dietla, którego wygląd pozostaje bez większych zmian od 1866 r. Wyróżniają się drewniane wille „Szwajcarka” z 1852 r., „Holenderka” z 1853 r. oraz „Pałac” z 1864 r. Poniżej pl. Dietla w stronę kościoła wiedzie ul. Jana Wiktora, z ciekawym zespołem willi uzdrowiskowych z 2. poł. XIX w. Urokliwe są też Park Górny i Dolny. W tym pierwszym znajduje się kaplica, drewniane wille „Brat” i „Siostra” oraz pozostałości Dworca Gościnnego.
 |
| http://www.drewniana.malopolska.pl |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz