Gładyszów - cerkiew w typie huculskim
 |
| Więcej zdjęć |
Gładyszów - kaplica prawosławna
Kaplica greckokatolicka pw. Św. Jana Chrzciciela (ob. prawosławna pod tym samym wezwaniem) z 1857 r. orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej. Dach dwuspadowy, z czworoboczną wieżyczką na kalenicy, zwieńczoną ślepą latarnią z makowiczką i krzyżem.
Wejście główne poprzedzone jest przeszklonym do połowy wielokwaterowo, przedsionkiem nakrytym daszkiem siodłowym. Wnętrze jednoprzestrzenne, z wydzielonym prezbiterium i nawą, nakryte stropem płaskim. Prezbiterium ozdobione polichromią m.in. z przedstawieniem Świętej Trójcy. W wyposażeniu świątyni znajduje się m.in. XX- wieczny ikonostas i kilkanaście chorągwi procesyjnych. Przed kościołem usytuowana jest współczesna, drewniana dzwonnica konstrukcji szkieletowej, o ścianach pochyłych, nakryta blaszanym daszkiem namiotowym zwieńczonym krzyżem.
Bodaki - dwie cerkwie
Dwie cerkwie: prawosławna i greckokatolicka Pierwsza z nich prawosławna pw. św. Dymitra. .Zbudowana w 1934r. po schizmie tylawskiej, kiedy to wielu grekokatolików przeszło na prawosławie. Jest to niewielka cerkiew drewniana, trójdzielna, pokryta blachą. Druga greckokatolicka cerkiew stoi w pobliżu. Również pod wezwaniem św.Dymitra, zbudowana z początkiem XX w. Jest drewniana, trójdzielna, konstrukcji zrębowej, kryta blachą. Obecnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki.
Pętna - dzwonnica
Dzwonnica przy cerkwi greckokatolickiej pw. Św. Parascewy (ob. kościół rzymskokatolicki pod tym samym wezwaniem) z XIX w. Wolno stojąca, drewniana, zbudowana w konstrukcji słupowo-ramowej, oszalowana deskami kładzionymi pionowo na styk.
Dwukondygnacyjna, na planie prostokąta, o ścianach zwężających się ku górze, z niskim pięterkiem dzwonowym, wydzielonym obiegającym okapem z desek, nakryta daszkiem namiotowym o cebulastym zwieńczeniu. W dolnej części budowli szerokie, sięgające połowy wysokości dzwonnicy wejście, zamykane dwuskrzydłowymi, drzwiami deskowo- spągowymi. Cerkiew pw. Św. Parascewy wzniesiona została w 1916 r., eklektyczna, murowana, jednonawowa, z transeptem, z wysoką kopułą na skrzyżowaniu naw zwieńczoną ślepą latarnią i baniastym hełmem. Ikonostas eklektyczny, z początku XX w.
Bartne - cerkiew prawosławna
Cerkiew prawosławna pw. Świętych Kosmy i Damiana w Bartnem zbudowana w latach 1928-1930 w tradycji wschodniołemkowskiego budownictwa cerkiewnego.
Świątynia orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana, pokryta blachą. Dachy wielopołaciowe, z kalenicami przeprutymi ośmiobocznymi wieżyczkami nakrytymi baniami ze ślepymi latarniami, zwieńczonymi makowiczkami z krzyżami. Świątynia jednonawowa, z zamkniętym trójbocznie prezbiterium i prostokątnym babińcem. Bezwieżowa. Wnętrze nakrywają stropy płaskie. Wyposażenie skromne m.in. ikonostas złożony ze współczesnych ikon (z dawnego zachowały się tylko carskie wrota), kilka ikon pochodzących z nieistniejącej cerkwi greckokatolickiej w Świerzowej Ruskiej.
Stan cerkwi w 2008
Cerkiew parafialna greckokatolicka pw. Świętych Kosmy i Damiana z 1842 r., obecnie Filia Muzeum Budownictwa Ludowego w Szymbarku; konstrukcji zrębowej, pokryta gontem; wnętrze: zbiory łemkowskiej sztuki cerkiewnej i ludowej Ściany budowli pokryte są wielobarwną dekoracją malarską.
Dachy nad nawą i prezbiterium są namiotowe, łamane, ze zwieńczeniami w formie pozornych wieżyczek z latarniami. Nad częścią babińca dach jest dwuspadowy. Cerkiew trójdzielna. Składa się z części kapłańskiej, nawy i babińca. We wnętrzu m.in. kompletny ikonostas z XVIII w. i ołtarz boczny z 1797 r., XVIII- wieczne ikony: Matka Boska z Dzieciątkiem i Chrystus oraz obrazy pochodzące z cerkwi z okolicznych wsi. Wieża konstrukcji słupowo-ramowej zwieńczona jest kopulastym hełmem z pozorną latarnią. Ma pochyłe ściany i pozorną, oszalowaną izbicę. Cerkiew otoczona jest zrekonstruowanym drewnianym ogrodzeniem z bramkami.
Zabudowa w Bartnem
Budownictwo łemkowskie. Dom Łemków składał się z izby i komory, rozdzielonych sienią oraz: stajnia, owczarnia, wozownia a rozległy strych służył jako stodoła. Domy często były kryte słomą. Zagroda była zbudowana w kształcie litery L.
Dookoła okien malowano obwódki z dużych białych lub czarnych kropek, a szpary między belkami bielono wapnem. Najbogatsze zdobienia występują na Łemkowszczyźnie wschodniej, gdzie ściany domów pokrywano farbą w kolorze czerwono-brązowym. Drzwi były malowane glinką w kolorze jasnego ugru a obramienia drzwi i okien były koloru zielonego bądź niebieskiego
W 1763 roku Franciszek Ferdynand Lubomirski wydał dokument donacyjny, w którym przekazał teren pod budowę cerkwi. Cerkiew wzniesiona została w 1782 roku[2] jako filialna cerkiew greckokatolicka parafii w Krempnej. Pierwszy remont świątyni przeprowadzono w 1841 roku, następny pod koniec XIX wieku, a generalny w latach 1930-stych. Po wyludnieniu wsi po II wojnie światowej nieużytkowana i opuszczona cerkiew niszczała. Dopiero w latach 1962-63 doczekała się kapitalnego remontu. Cerkiew rozebrano, zakonserwowano i złożono z powrotem dokonując niezbędnych napraw i uzupełnień. Dach przykryto gontem. Ikonostas zabrano do Muzeum Ikon w Łańcucie. Remont w latach 2001-2004 polegał na naprawie wieży oraz poszycia nawy i sanktuarium. W 2010 roku ikonostas powrócił do świątyni, a w 2012 część wyposażenia.
Jest to budowla drewniana, konstrukcji zrębowej, orientowana, trójdzielna (babiniec, nawa, prezbiterium). Nad babińcem wysoka wieża konstrukcji ramowej o pochyłych ścianach, z izbicą na górze zwieńczoną pozorną latarnią. Wieża z zachatą. Nad nawą i prezbiterium łamany dach konstrukcji namiotowej z niewielkimi baniami i kutymi krzyżami.
Wewnątrz nad nawą i prezbiterium kopuły zrębowe, strop płaski w babińcu. Babiniec obiega chór muzyczny. Na zrębie kopuły nawy nad przejściem do prezbiterium 16 ikon dawnego ikonostasu z przełomu XVII i XVIII wieku. Z wyposażenia znajduje się: nastawa ołtarzowa z kopią XVII-wiecznej ikony Kosmy i Damiana, lichtarze ołtarzowe, feretron, dwie chorągwie i pojedyncze ikony.
W 1963 roku wokół cerkwi utworzono lapidarium z 22 zabytkowych kamiennych nagrobków i figur przydrożnych z Nieznajowej, Żydowskiego i Ciechani). Cerkiew otacza ogrodzenie z gontowym daszkiem i bramą z XIX wieku. Na terenie przycerkiewnym znajdują się kamienne nagrobki, których konserwację przeprowadzono w 2005 roku.
Wołowiec
Wnętrze świątyni nie było restaurowane. Malowidła na ścianach, co prawda wołają o rękę konserwatora, ale są stuprocentowo autentyczne. Klimat świątyni cofa zwiedzających o 100 lat. ksiądz z Bartnego, który ma również pod opieką cerkiew w Wołowcu, planuje w sezonie wynajęcie opiekuna cerkwi, który będzie ją udostępniał wszystkim zwiedzającym. Przydałby się chyba również remont bryły świątyni, widać wyraźnie że się chyli...
Cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Bogarodzicy (ob. prawosławna pod tym samym wezwaniem) z XVIII w. w typie zachodniołemkowskiego budownictwa cerkiewnego. Cerkiew orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, częściowo oszalowana, częściowo pokryta gontami lub blachą, z izbicową wieżą o pochyłych ścianach, konstrukcji słupowej, otoczoną zachatą. Nawa i prezbiterium kwadratowe. Prezbiterium zamknięte ścianą prostą. W przyziemiu wieży babiniec. Dachy namiotowe, łamane, pokryte gontami i blachą, zwieńczone ośmiobocznymi wieżyczkami z makowicami i krzyżami. Hełm wieży gontowy, baniasty, z pozorną latarnią. Nad nawą i prezbiterium kopuły namiotowe, a nad babińcem stropy belkowe. Balustrada chóru ozdobiona dekoracją snycerską. Nadproże portalu w wejściu do babińca o wykroju falbanowym. Fragmenty polichromii z XIX w. Kompletny ikonostas z XVIII w.
Krzywa
Cerkiew greckokatolicka pw. Świętych Kosmy i Damiana (ob. kościół rzymskokatolicki pw. Najświętszej Marii Panny Niepokalanie Poczętej) zbudowana w latach 1924-1926, w tradycji budownictwa cerkiewnego.
Cerkiew orientowana, drewniana, konstrukcji zrębowej, oszalowana. Składa się z dużej, kwadratowej nawy, zamkniętego ścianą prostą prezbiterium i kruchty. Dachy wielopołaciowe. Nad środkową częścią nawy wysoka kopuła na ośmiobocznym tamburze, zwieńczona ślepą latarnią i cebulastym hełmem, flankowana dwoma wieżyczkami ze ślepymi latarniami, pokrytymi baniami, ustawionymi na kalenicy dachów nad prezbiterium i zachodnią częścią nawy. Wnętrze nakrywają sklepienia pozorne z kopułą w części środkowej. Wyposażenie wnętrza skromne, współczesne z przełomu XIX i XX w.
Ropica Górna
Cerkiew filialna greckokatolicka pw. Św. Michała Archanioła z pocz. XlX w., obecnie kościół rzymskokatolicki; trójdzielna, konstrukcji zrębowej, pokryta gontem; cenne wyposażenie cerkiewne z XVIII-XIX w. Wzniesiona w typie zachodniołemkowskiego budownictwa cerkiewnego. Wieża o pochyłych ścianach, z pozorna izbicą wzniesiona w konstrukcji słupowo-ramowej. Nakrywa ją hełm namiotowy zwieńczony cebulasto, z pozorną latarnią i kopułką. Wnętrze kościoła nakrywają stropy płaskie. Nad nawą nadwieszony chór muzyczny o wklęsło- wypukłym parapecie. Ściany i stropy ozdobione polichromią o motywach ornamentalnych i figuralnych, z przełomu XIX i XX w. Wyposażenie:- kompletny, rokokowy ikonostas i ikony z XVIII w.- późnobarokowe ołtarze boczne z ikonami: Matki Boskiej z Dzieciątkiem z końca XIX w. i św. Mikołaja z XVIII w.; oraz obrazami z XVII w., XVIII i XIX w.
Świątkowa Mała
Cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła w Świątkowej Małej (pow. jasielski) wzniesiona została w 1762 r. Zajęła miejsce kaplicy z XII w.
Obecnie jest kościołem rzymskokatolickim o architekturze typowej dla zachodniej Łemkowszczyzny.
Na przełomie XIX i XX wieku do świątyni dobudowano wieżę i wykonano remont.
Orientowana, czterodzielna cerkiew wybudowana została na podmurówce z kamienia łamanego. Konstrukcja zrębowa na jaskółczy ogon, oszalowana deskami w pionie, z gontowym fartuchem.
Wieża konstrukcji słupowej o ścianach zbieżnych. Sanktuarium i babiniec są węższe od nawy.
Cenne wyposażenie to m.in. ikonostas (1670 r.) i ikony (XVII-XIX w.).
Świątkowa Wielka
Dawna cerkiew greckokatolicka św. Michała Archanioła w Świątkowej Wielkiej (pow. jasielski) wybudowana została w 1757 r. w stylu zachodniołemkowskim.
Od 1986 r. jest kościołem filialnym rzymskokatolickim.
Cerkiew orientowana, trójdzielna, na kamiennej podmurówce, konstrukcji zrębowej. Sanktuarium, nawa i wieża oraz babiniec pod wieżą powstały na planie zbliżonym do kwadratu, a zakrystia – na planie prostokąta.
Dominującym elementem budowli jest szeroka i wysoka wieża kryta stosunkowo niskim dachem brogowym, z baniastym hełmem z pseudolatarnią.
Polichromie na ścianach pochodzą z drugiej połowy XVIII w.
Cenne wyposażenie cerkwi to m.in. ikonostas (pierwsza połowa XIX w.), późnobarokowy ołtarz główny (XVIII w.), barokowy proskomidinik (XVII w.), rokokowy ołtarz boczny, kamienna barokowa kropielnica (XVII w.), komplet barokowych ikon (XVII w.), m.in. dużych rozmiarów ikona Golgoty ze szkoły rybotyckiej.
Zdynia
 |
| Więcej zdjęć |
Cerkiew greckokatolicka pw. Opieki Najświętszej Marii Panny z końca XVII w.; obecnie prawosławna; jednonawowa, trójdzielna, konstrukcji zrębowej; Wieża o pochyłych ścianach konstrukcji słupowo-ramowej z pozorną izbicą zwieńczona hełmem z pozorną latarnią. Ściany budynku pokryte gontem. Nawę i prezbiterium nakrywają oddzielne dachy kryte blachą. W kalenicy wydatne sygnaturki. Wewnątrz ołtarz rokokowy z XVIII w. Cerkiew otoczona kamiennym murem, w obrębie którego znajduje się drewniana dzwonnica.
Konieczna
 |
| Więcej zdjęć |
| Dawna cerkiew greckokatolicka, obecnie prawosławna pod wezwaniem św. Bazylego Wielkiego. | |
| Cerkiew w Koniecznej, zlokalizowana jest przy głównej drodze Gładyszów-Konieczna, 500 metrów od przejścia granicznego. Zwraca uwagę swoją oryginalną architekturą, nie spotykaną na terenie Łemkowszczyzny. | |
| Cerkiew jest budowlą orientowaną (z prezbiterium zwróconym na wschód), trójdzielną- wieloboczne prezbiterium, nawa na planie kwadratu oraz charakterystyczna wieża o pionowych ścianach, podzielonych na trzy kondygnacje. Wieża ma w dolnej części konstrukcję zrębową, natomiast jej górna część ma konstrukcję szkieletową. W dwóch dolnych kondygnacjach- okna. | |
| Niestety nie jest widoczna konstrukcja cerkwi. Nawa (bardzo wysoka) i część prezbiterium oszalowane pionowymi deskami, natomiast wieża od swojej podstawy i druga część prezbiterium obite są blachą. | |
| Nad nawą i prezbiterium, również kryte blachą, dachy o konstrukcji kalenicowej. |
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz