ZABYTKOWE DZIELNICE STAMBUŁU (K I, II, III, IV / 1985)
Położenie strategiczne Stambułu, nad cieśniną Bosfor, między Bałkanami i Anatolią, między Morzem Czarnym i Morzem Śródziemnym, sprawiło, że przez przeszło 2 tys. lat był on ściśle związany z ważnymi wydarzeniami politycznymi, religijnymi i artystycznymi. Do arcydzieł Stambułu zaliczają się dawny hippodrom Konstantyna, pochodząca z VI w. bazylika Hagia Sophia i meczet z XVI w. Obecnie, zabytki Stambułu są coraz bardziej zagrożone przeludnieniem, zanieczyszczeniem przemysłowym i niekontrolowaną urbanizacją
PARK NARODOWY GÖREME I ZABYTKI SZTUKI NASKALNEJ W KAPADOCJI (N III / K I, III, V / 1985)
W dolinie Göreme i jej otoczeniu, położonym wśród widowiskowego, wyżłobionego przez erozję krajobrazu, znajdują się świątynie skalne, niezaś tą pione świadectwa sztuki bizantyjskiej okresu post-ikonoklastycznego, jak również wydrążone w skale domostwa, wioski i podziemne miasta, będące pozostałościami tradycyjnego osadnictwa ludzkiego, którego początki sięgają IV w.
WIELKI MECZET I SZPITAL DIVRIGI (K I, IV / 1985)
W latach 1228-1229, w tej części Anatolii zdobytej przez Turków w początkach XI w., emir Ahmed Szah zbudował meczet z unikalną salą modlitw, przekrytą dwiema kopułami oraz przylegający do meczetu szpital. Skomplikowana technika konstrukcji sklepień, pomysłowa i wybujała rzeźba dekoracyjna, widoczna zwłaszcza na trzech portalach, kontrastują z surowością murów i nadają temu arcydziełu sztuki islamu szczególny aspekt.
HATTUSAS (K I, II, III, IV / 1986)
Stanowisko archeologiczne Hattusas, dawnej stolicy państwa Hetytów, odznacza się wyjątkową organizacją urbanistyczną, różnorodnością typów zachowanych budowli (świątyń, rezydencji królewskich, fortyfikacji), bogactwem ornamentalnym Bramy Lwów i Bramy Królewskiej oraz zespołem skalnym Yazilikaya. W II tysiącleciu p.n.e. miasto silnie oddziaływało na Anatolię i na północną Syrię.
NEMRUT DAGI (K I, III, IV / 1987)
Grobowiec Antiocha I (69-34 p.n.e.) panującego nad Komageną, państwem utworzonym na północ od Syrii i Eufratu po rozbiciu państwa Aleksandra Wielkiego, stanowi jedno z największych przedsięwzięć epoki hellenistycznej. Synkretyzm panteonu oraz legendarne pochodzenie greckie i perskie jego królów świadczą o podwójnym pochodzeniu kultury i estetyki tego państwa.
KSANTOS-LETOÖN (K II, III / 1988)
Stolica Licji ilustruje połączenie tradycji licyjskich i wpływów hellenistycznych, głównie w sztuce grobowej. Inskrypcje na zabytkach są niezwykle cenne dla znajomości historii mieszkańców Licji oraz ich języka indoeuropejskiego.
HIERAPOLIS-PAMUKKALE (N III / K III, IV / 1988)
Źródła zawierające kalcyt, biorące początek na 200- Metrowym wzgórzu górującym nad równiną, utworzyły w Pamukkale (po turecku "zamek z bawełny") nierealny krajobraz, składający się z lasów mineralnych, skamieniałych wodospadów oraz rozległych, piętrowych tarasów. Około II w. p.n.e. królowie Pergamonu z dynastii Attalidów założyli w tym miejscu uzdrowisko Hierapolis. Obecnie znajdują się tam ruiny urządzeń termalnych, świątyń i innych zabytków greckich.
MIASTO SAFRANBOLU (K II, IV, V / 1994)
Między XIII w. i pojawieniem się kolei, w początkach XX w., Safranbolu było ważnym punktem na głównym szlaku handlowym między Wschodem i Zachodem. Stary Meczet, łaźnie i medresa Sulejmana Paszy zostały zbudowane w 1322 r. W XVI w., w okresie największej świetności miasta, jego architektura wpłynęła na rozwój urbanistyczny dużej części impeium ottomańskiego.
TROJA- STANOWISKO ARCHEOLOGICZNE (K II, III, VI / 1998)
Troja, licząca 4 tys. lat historii, jest jednym z najsłynniejszych stanowisk archeologicznych na świecie. Pierwsze wykopaliska zostały przeprowadzone w 1870 r. przez słynnego archeologa Heinricha Schliemanna. Z naukowego punktu widzenia, liczne ruiny stanowią najbardziej znaczące świadectwo pierwszych kontaktów między cywilizacjami Anatolii i basenu Morza Śródziemnego. Co więcej, oblężenie Troi przez wojowników greckich ze Sparty i z Achai, w XIII lub XII w. p.n.e., uwiecznione przez Homera w Iliadzie, od zawsze inspirowało wielkich artystów całego świata.
ZESPÓŁ ZABYTKOWY Z MECZETEM SELIMIYE W EDIRNE (KRYT. I, IV /2011)
Meczet zbudowany na planie kwadratu, zwieńczony ogromną kopułą oraz czterema strzelistymi minaretami, wznosi się ponad miastem Edirne (d. Adrianopol), pierwszej stolicy imperium osmańskiego. Budowla została wzniesiona według projektu najsłynniejszego w XVI w. tureckiego architekta Sinana, który Selimiye uważał za swoje największe osiągnięcie. Kompleks obejmuje medresy, hale targowe, wieżę zegarową, zewnętrzny dziedziniec i bibliotekę. Wewnętrzne dekoracje wykonane przy użyciu płytek ceramicznych z manufaktur w Izniku, pochodzących z okresu szczytowego rozwoju ich produkcji, świadczą o niezrównanym mistrzostwie tej formy sztuki. Obiekt uważany jest za najbardziej harmonijny przykład külliye z czasów osmańskich, zespołu zabudowań wzniesionych wokół meczetu.
ÇATALHÖYÜK (KRYT. II, IV / 2012)
Obszar wpisany o powierzchni 34 akrów, położony na południu Płaskowyżu Anatolijskiego, tworzą dwa wzgórza. Wyższy, wschodni kopiec liczy osiemnaście warstw zawierających przykłady działalności człowieka z epoki neolitu, z lat 7400- 6200 p.n.e. Znajdują się tam malowidła, płaskorzeźby, rzeźby i inne obiekty artystyczne lub o charakterze symbolicznym. Świadczą one o rozwoju życia społecznego i kulturalnego w trakcie przystosowywania się ludzi do osiadłego trybu życia. Zachodni kopiec ukazuje ewolucję zwyczajów w okresie neolitycznym, 6200-5200 p.n.e. Çatalhöyük dostarcza istotnych dowodów przekształcania się niewielkich osad w miasta z zachowaniem tej samej lokalizacji na przestrzeni ponad dwóch tysięcy lat. Znajdują się tam pozostałości unikalnych osad bez ulic, składających się ze skupisk domostw przylegających do siebie tylnymi ścianami, do których wejścia prowadzą przez dach.
PERGAMON AND ITS MULTI-LAYERED CULTURAL LANDSCAPE (2014)
This site rises high above the Bakirçay Plain in Turkey’s Aegean region. The acropolis of Pergamon was the capital of the Hellenistic Attalid dynasty, a major centre of learning in the ancient world. Monumental temples, theatres, stoa or porticoes, gymnasium, altar and library were set into the sloping terrain surrounded by an extensive city wall. The rock-cut Kybele Sanctuary lies to the north-west on another hill visually linked to the acropolis. Later the city became capital of the Roman province of Asia known for its Asclepieion healing centre. The acropolis crowns a landscape containing burial mounds and remains of the Roman, Byzantine and Ottoman empires in and around the modern town of Bergama on the lower slopes.
BURSA AND CUMALIKIZIK: THE BIRTH OF THE OTTOMAN EMPIRE (2014)
This property is a serial nomination of eight component sites in the City of Bursa and the nearby village of Cumalikizik, in the southern Marmara region. The site illustrates the creation of an urban and rural system establishing the Ottoman Empire in the early 14th century. The property embodies the key functions of the social and economic organization of the new capital which evolved around a civic centre. These include commercial districts of khans, kulliyes (religious institutions) integrating mosques, religious schools, public baths and a kitchen for the poor, as well as the tomb of Orhan Ghazi, founder of the Ottoman dynasty. One component outside the historic centre of Bursa is the village of Cumalikizik, the only rural village of this system to show the provision of hinterland support for the capital.
DIYARBAKIR FORTRESS AND HEVSEL GARDENS CULTURAL LANDSCAPE 2015)
Located on an escarpment of the Upper Tigris River Basin that is part of the so-called Fertile Crescent, the fortified city of Diyarbakir and the landscape around has been an important centre since the Hellenistic period, through the Roman, Sassanid, Byzantine, Islamic and Ottoman times to the present. The site encompasses the Inner castle, known as Içkale and including the Amida Mound, and the 5.8 km-long city walls of Diyarbakir with their numerous towers, gates, buttresses, and 63 inscriptions. The site also includes the Hevsel Gardens, a green link between the city and the Tigris that supplied the city with food and water, the Anzele water source and the Ten-Eyed Bridge.
EPHESUS 2015)
Located within what was once the estuary of the River Kaystros, Ephesus comprises successive Hellenistic and Roman settlements founded on new locations, which followed the coastline as it retreated westward. Excavations have revealed grand monuments of the Roman Imperial period including the Library of Celsus and the Great Theatre. Little remains of the famous Temple of Artemis, one of the “Seven Wonders of the World,” which drew pilgrims from all around the Mediterranean. Since the 5th century, the House of the Virgin Mary, a domed cruciform chapel seven kilometres from Ephesus, became a major place of Christian pilgrimage. The Ancient City of Ephesus is an outstanding example of a Roman port city, with sea channel and harbour basin.
ARCHAEOLOGICAL SITE OF ANI 2016)
This site is located on a secluded plateau of northeast Turkey overlooking a ravine that forms a natural border with Armenia. This medieval city combines residential, religious and military structures, characteristic of a medieval urbanism built up over the centuries by Christian and then Muslim dynasties. The city flourished in the 10th and 11th centuries CE when it became the capital of the medieval Armenian kingdom of the Bagratides and profited from control of one branch of the Silk Road. Later, under Byzantine, Seljuk and Georgian sovereignty, it maintained its status as an important crossroads for merchant caravans. The Mongol invasion and a devastating earthquake in 1319 marked the beginning of the city’s decline. The site presents a comprehensive overview of the evolution of medieval architecture through examples of almost all the different architectural innovations of the region between the 7th and 13th centuries CE.
APHRODISIAS (2017)
Located in southwestern Turkey, in the upper valley of the Morsynus River, the site consists of two components: the archaeological site of Aphrodisias and the marble quarries northeast of the city. The temple of Aphrodite dates from the 3rd century BC and the city was built one century later. The wealth of Aphrodisias came from the marble quarries and the art produced by its sculptors. The city streets are arranged around several large civic structures, which include temples, a theatre, an agora and two bath complexes.
GÖBEKLI TEPE (2018)
Located in the Germuş mountains of south-eastern Anatolia, this property presents monumental round-oval and rectangular megalithic structures erected by hunter-gatherers in the Pre-Pottery Neolithic age between 9,600 and 8,200 BCE. These monuments were probably used in connection with rituals, most likely of a funerary nature. Distinctive T-shaped pillars are carved with images of wild animals, providing insight into the way of life and beliefs of people living in Upper Mesopotamia about 11,500 years ago.
STEĆCI MEDIEVAL TOMBSTONES GRAVEYARDS
ZABYTKOWE MIASTO RAS Z MONASTYREM SOPOĆANY (K I, III /1979)
ŚREDNIOWIECZNE ZABYTKI KOSOWA (K II, III, IV / 2004)
PAŁAC GALERIUSA W MIEŚCIE GAMZIGRAD (K III, IV/2007)
