Tekst i zdjęcie: Ziellona
Istnieją takie miejsca, takie pomniki i takie realizacje architektoniczne, których zwyczajnie nie rozumiem. Istnieją dzieła sztuki, które wedle mojej, prywatnej podkreślę, opinii, są albo brzydkie albo "negatywnie dziwne". Nie zmienia to jednak faktu, że dziełami sztuki czy pomnikami są, i moje prywatne zdanie tego nie zmieni. I dokładnie tak jest z Krzesłem Kantora. Z jednej strony, trudno przejść obok kilkunastu metrów betonu, uformowanego w krzesło. Z drugiej strony, zamysł artysty z serii "pomników niemożliwych" jest dla mnie niezrozumiały. Z trzeciej zaś strony... Tadeusz Kantor wielkim twórcą był. I fakt, że go nie rozumiem, tylko mnie w tym przekonaniu utwierdza. Kim zatem był Kantor i skąd wzięło się Krzesło w środku lasu?
Tadeusz Kantor był: reżyserem, malarzem, grafikiem, scenografem. Nazywany był również "szaleńcem", podobnie zresztą jak Witkacy, którego sztuki chętnie i często wystawiał. Podczas okupacji stworzył konspiracyjny Teatr Niezależny (później Cricot 2). Był przekonany, że „sztywne, uświęcone tradycją granice między sztukami należy znieść” poza malarstwem i teatrem zajmował się również organizowaniem happeningów, oraz tworzeniem dzieł zwanych „obiektami sztuki” ( wykorzystywał je w scenografii do własnych przedstawień). Artysta łączył fragmenty malowane z tzw. przedmiotami znalezionymi tworzącymi zagadkową treść obrazu.
Kantor, dzięki swym licznym wyjazdom i podróżom po Europie, jak i po całym świecie mógł bezpośrednio stykać się z nowymi trendami w sztuce, a jako że, miał poczucie misji rozwijał swoje obserwacje po przyjeździe do kraju. Złośliwi nazywali go „komiwojażerem nowinek”, jednak to on przywiózł do kraju znany na zachodzie informel, konceptualizm, happening i zaszczepiał go na naszym gruncie.
Można chyba powiedzieć, że był artysta w każdym calu. I jest dla mnie, pewnego rodzaju, zaszczytem, że tej duszy artystycznej nie rozumiem.
Krzesło Kantora powstało w ramach „cyklu pomników niemożliwych”. W skład cyklu wchodzą jeszcze projekt olbrzymiej żarówki czy most na Wiśle w kształcie ogromnego wieszaka. Krzesło mialo stanąć we Wrocławiu. Początkowo rzeźba miała być wykonana przez władze Wrocławia, które zapowiedziały, że są w stanie zrealizować nawet najbardziej oryginalne formy przestrzenne. Projekt rzeźby został przygotowany w 1970 roku, jednak mimo obietnic władz, nie został zrealizowany. Rzeźbę postawiono dopiero 11 sierpnia 2011 roku według projektu opartego o oryginalny szkic Kantora.
Do dziś projekt doczekał się czterech realizacji. Największe, piętnastometrowe „Krzesło” odsłonięto w 1971 r. w Oslo. Pięciometrowy obiekt powstał także dla Galerii Foksal. Ośmiometrowe powstało we Wrocławiu (2011 r). Dziewięć metrów ma betonowe „Krzesło”, które w 1995 r. stanęło w Hucisku koło Krakowa, w pobliżu domu Tadeusza Kantora. I to jest właśnie to krzesło przed którym stoicie. Robi wrażenie, prawda?
Wyobraźcie sobie zatem to samo miejsce, tylko trzydzieści lat temu. Kiedy drzew i krzaków nie było, a krzesło stało praktycznie na szczycie wzgórza (widoczne z daleka). Wyobraźcie sobie pobliski dom, dziś mocno zniszczony, stworzony według projektu artysty. Wyobraźcie sobie to miejsce, jako siedzibę artystów i miejsce spotkań w ramach Fundacji im. Tadeusza Kantora (taki był testament artysty). Jego żona (dzis ponad 85-letnia pani) bardzo chciała zrealizować ten testament, ale sił jej nie wystarczyło (rzadko bywa w Hucisku), a fundacja imienia jej męża boryka się z problemami finansowymi i praktycznie nie ma widoków na remont (gruntowny niestety) domu artysty.
Dziś - tak jak i wcześniej) jest otoczony płotem, ale chodzą wieści, że "dom dalej mieszka opiekun posesji, który ma do niej klucze. I może nawet oprowadzić po domu Kantora" - to jest informacja niepotwierdzona, ale gdyby ktoś chciał zwiedzić dom i okolice, nie należy forsować ogrodzenia. Koniec języka za przewodnika i możliwe, ze uda się zwiedzic i wnętrze domu.
[English]
Tadeusz Kantor was well-known was a Polish painter, assemblage and Happenings artist, set designer and theatre director. Kantor is renowned for his revolutionary theatrical performances in Poland and abroad. Laureate of Witkacy Prize - Critics' Circle Award. Both of them (Kantor and Witkacy) were not understandable by folk. Sometimes they were called as "madmen" or "freaks". It means only that they were... The Artists.
The place in which you are staying, is the summer house of Tadeusz Kantor. Today in the hands of Foundation of his name. Unfortunatelly the foundation has not enough funds to make general overhole, which is definitely needed.
They say that it is a possibility to come inside (the house and monument is secured by fence) - you need only to go to the nearest neighbour who has keys (this is somewhat as local gossip - it was not confirmed by myself in Hucisko) The same gossip tells that you can even visit the house inside. And it is typical artists' house...
The Kantor's Chair is an enormous, concrete monument. Build as per Kantor's project, from the serie "Impossible projects". The project was created in 1970 for Wroclaw city, however (except of authorities promises) was not build in that time.
The project has (till now) 4 implementations: Oslo (the highest: 15 meters, 1971), Foksal Gallery (5 meters), Wrocław (finally in 2011, 8 meters) and this one, in Hucisko (1995, 9 meters)
And the cache? The cache is very micro one (rather bigger nano) only with logbook. Please bring your own pen (BYOP). The chair is concrete one. And the object which hide a cache is also concrete one
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz