Dwór w Mogilanach pochodzi z połowy XVI wieku. Zbudował go kasztelan krakowski Wawrzyniec Spytek Jordan. Drewniany wówczas dwór został otoczony ogrodem oraz parkiem widokowym. W 1558 r. Mikołaj Rej napisał w pałacu mogilańskim "Żywot człowieka poczciwego". Dzieło to zostało wydrukowane w pałacowej drukarni.
Dwór mogilański w ciągu swojej 450-letniej historii przez koligacje rodzinne i spadki stawał się własnością wielu rodów: Zborowscy, Borkowie (Mikołaj Borek w 1595 r. ufundował szkołę parafialną, a w 1604 r. kościół z cegły), ponownie Jordanowie, Potoccy, Lubomirscy, Massalscy. Pod koniec XVIII wieku dwór drewniany został rozebrany, a na jego miejscu powstał dwór murowany. W 1802 r. Mogilany (wraz z Głogoczowem i Kulerzowem) kupił łowczy sanocki Józef (I) Konopka. W 1830 r. dwór został gruntownie przebudowany stając się rezydencją w stylu klasycystycznym.
Najwybitniejszym obywatelem Mogilan był Józef Nowina Konopka, absolwent prawa i filozofii UJ, autor monografii "Wieś Mogilany" (1885). Wraz z Oskarem Kolbergiem spisywał lokalne obyczaje i pieśni ludowe. Założył urząd pocztowy, uruchomił fabrykę maszyn rolniczych (1849-1873), współzakładał straż pożarną (1886), organizował wystawy sprzętu rolniczego. W okresie międzywojennym kolejny dziedzic Mogilan Stanisław Konopka prowadził w Mogilanach wzorcowe gospodarstwo rolne, będące miejscem praktyk dla studentów Wydziału Rolnego UJ.
W 1939 r. Konopkowie zostali wyrzuceni ze swojego majątku przez Niemców. Dwór przeszedł w zarząd hitlerowskiego starosty powiatu krakowskiego. Po wojnie w 1945 r. dwór Konopków nie powrócił do prawowitych właścicieli. Został upaństwowiony przez władze komunistyczne, a grunty rolne rozparcelowane i przekazane Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej "Pokój". Dwór pełnił funkcję szkoły, przedszkola oraz mieszkań dla nauczycieli i pracowników spółdzielni produkcyjnej. W 1954 r. urodził się w nim obecny wójt Mogilan - Krzysztof Musiał. W 1967 r. zarządzanie dworem przejęła Polska Akademia Nauk. Dwór został wyremontowany, powstał w nim Dom Pracy Twórczej i ośrodek konferencyjny. W 2010 r. zlikwidowano Zakład Pomocniczy PAN w Krakowie, który zarządzał dworem. Dwór i park zostały zamknięte.
Dwór, mimo licznych zawirowań dziejów, przetrwał ponad 450 lat. A teraz popada w ruinę. Dziurawy dach, zgnite rynny, nadmierna eksploatacja, brak remontów - to powoduje, że wspaniały dwór mogilański ulega szybkiej dewastacji
Źródło - http://www.mogilany.info/inicjatwy/dwor-w-mogilanach
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz