Głogoczów - MYSLENICE
a. Wisła(rzeka)
b. Rondo Matecznego[1]– Wilga
(rzeka)
c. Łagiewniki – sanktuarium
d. Borek Fałecki[2]
i. Solvay[3]
e. Swoszowice – uzdrowisko
f.
Opatkowice - autostrada A4
g. Libertów,
Lusina, Gaj, Mogilany- E77
i. Las
Bronaczowa [4]
http://www.bliskokrakowa.pl
h. Swiatniki Górne
i. Muzeum slusarstwa w swiatnikach
ii. świątnicy
i.
Glogoczów – wieś jak dzwon[5]
Wilga – rzeka Pogórza
Wielickiego
Wilga – rzeka w województwie małopolskim.
Prawy dopływ Wisły, ujście
na terenie Krakowa na Bulwarze Wołyńskim[1].
Źródła znajdują się na wysokości 370 m n.p.m. we wsi Raciborsko (pow. wielicki) na Pogórzu Wielickim. Rzeka odwadnia Pogórze Wielickie i jego przedproże zbudowane głównie z utworów fliszowych. Rzeka silnie meandrująca, na terenie Krakowa uregulowana, na odcinku ujściowym (1,2 km) zabezpieczona wałami cofkowymi. Zanieczyszczona w poważnym stopniu, przy ujściu do Wisły jest zakwalifikowana do V klasy jakości wód[2].
Tuż przy ujściu rzeki znajduje się Most Retmański.
Autostrada A4
Autostrada A4 – najdłuższa polska autostrada, prowadzi z
zachodu na wschód przez południową Polskę (wzdłuż Sudetów i Karpat). Stanowi polski
odcinek drogi międzynarodowej E40 oraz E462 na odcinku Mysłowice – Balice. Kontynuując bieg niemieckiej autostrady A4 z kierunku Drezna, na terenie Polski
przebiega od granicy z Niemcami w Jędrzychowicach koło Zgorzelca poprzez Legnicę, Wrocław, Opole, Gliwice, Katowice, Kraków,Tarnów, Dębicę, Rzeszów do przejścia granicznego na Ukrainę Korczowa-Krakowiec. Łączna długość
kompletnej autostrady na terenie Polski wyniesie 672 km. Obecnie w budowie
jest ostatni odcinek: węzeł
Rzeszów Wschód – węzeł Jarosław Zachód.
Łagiewniki – sanktuarium
Związane jest z życiem i działalnością św. siostry Faustyny Kowalskiej. Od lat 40. XX wieku miejsce pielgrzymek związanych z obecnością obrazu Jezusa Miłosiernego oraz grobu św. Faustyny. W 1992 roku kaplicę św. Józefa przy
klasztorze Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia podniesiono do rangi Sanktuarium Bożego Miłosierdzia.
Dynamiczny
rozwój Sanktuarium nastąpił po beatyfikacji siostry Faustyny 18 kwietnia 1993
roku, i jej kanonizacji 30 kwietnia 2000 roku, a także dzięki pielgrzymkom
papieża Jana Pawła II (1997 i 2002) oraz papieża Benedykta XVI (2006).Główny
projekt nowej części sanktuarium wykonał w latach 1997-1999 krakowski architekt Witold Cęckiewicz.Las Bronaczowa
Las zajmuje około 800 hektarów. Pod względem
geograficznym leży na terenie Pogórza Wielickiego. Występują tu liczne jary i
wąwozy, których dnem stale bądź okresowo płyną strumienie. Na jego terenie
spotkać można wyjątkowe okazy owadów, motyli, płazów, gadów, dzikiego ptactwa,
jak również zwierząt większych, np. sarny.
http://www.bliskokrakowa.pl
Droga krajowa nr 7
Droga krajowa nr 7 – 776 km droga krajowa prowadząca z Żukowa k. Gdańska przez Warszawę do granicy ze Słowacją w Chyżnem. Jest ona częścią międzynarodowej drogi europejskiej E77 prowadzącą dalej przez Słowację do stolicy Węgier, Budapesztu oraz na odcinku Gdańsk – węzeł ElblągWschód częścią trasy E28. Fragment z Krakowa do Rabki jest także częścią trasy tzw. Zakopianki, czyli najczęściej uczęszczanej
przez turystów drogi w Tatry. Trasa przebiega przez pięć województw: pomorskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, świętokrzyskie i małopolskie.
E77 –
oznaczenie trasy europejskiej pośredniej
północ-południe, biegnącej przez Europę Środkową.
Przebieg E77:
Rosja – 70 km /2 x bo
przez kaliningrad tez/
Estonia –
21 km
Łotwa –
274 km
Litwa – km
Rosja –
Polska –
720 km
Słowacja –
205 km
Węgry –
70 km
Swiątniki Górne
Miejscowość Świątniki Górne
(pierwotnie Górki) została założona prawdopodobnie w XI wieku jako osada służebna należąca
do kapituły katedry krakowskiej.
Wybrani mieszkańcy mieli obowiązek służby w katedrze w Krakowie – służba kościelna, pilnowanie
porządku, dzwonienie (m.in. dzwonem Zygmunta w pewnym okresie),
oprowadzanie zwiedzających po katedrze i kryptach. Pierwszy zachowany zapis dotyczący
Górek znajduje się w Liber beneficiorum Jana Długosza, który wspomina m.in. o podziale wsi
na 12 gospodarstw, o obowiązku służebnym dającym jednocześnie zwolnienie
od pańszczyzny oraz
o przebiegu granic.
W latach 1590–1600 biskup krakowski,
kardynał Jerzy Radziwiłł,
sprowadził włoskich rusznikarzy,
żeby mieć możliwość wyposażenia chorągwi biskupich. Dało to początek
działalności kowalskiej i płatnerskiej w Świątnikach. Gdy pod
koniec XVIII w.
nie było już zbytu na zbroje husarskie i szable, mieszkańcy wsi przenieśli swoje
doświadczenia na produkcję głównie zamków i kłódek.
Od 1772 r. Świątniki znalazły się w zaborze austriackim.
Władze zniosły zależności służebne wobec katedry i wieś przeszła na własność
państwa. W trosce o rozwój techniczny i przemysłowy w Galicji, na
wniosek sejmu we Lwowie, władze cesarskie założyły w 1888
r. c. k. Szkołę Ślusarską, aby kształcić przyszłych majstrów
ślusarskich i wprowadzać nową technologię do produkcji kłódek (m.in. prasy ręczne i prasa parowa).
Świątniczanie licznie brali udział w walkach
o wolność w 1846 r. (na Węgrzech) i
w powstaniu styczniowym.
Walczyli także w szeregach legionów polskich oraz wcieleni w austriackiej armii podczas I wojny światowej,
a także później podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920–1921.
W okresie międzywojennym nastąpił
szczytowy rozwój ślusarstwa w Świątnikach. Obok Spółki Ślusarskiej działającej
przy Szkole Ślusarskiej, działały także małe spółki przemysłowe
– M. Czerwiński i Ska zwana jako„Haszpień”, Stanisław
Kwintowski i Ska zwana jako „Mazur” oraz spółka
„Polonez”. Po II wojnie światowejnowe
władze ludowej Polski,
naliczając olbrzymie podatki na prywatne spółki, doprowadziły na zaprzestania
ich działalności i powołania w ich miejsce Spółdzielni Pracy Metalowców
„Przyszłość”.
W latach 1975–1998 miejscowość leżała
w woj. krakowskim. Świątniki Górne uzyskały prawa miejskie w 1997 roku.
Od 2001 r. istnieje Muzeum Ślusarstwa im. Marcina Mikuły.
Muzeum Ślusarstwa im. Marcina Mikuły w
Świątnikach Górnych – muzeum położone
w Świątnikach Górnych). Placówka jest miejską
jednostka organizacyjną i mieści się w budynku tutejszego Zespołu Szkół.
Tradycje muzealne w Świątnikach Górnych
sięgają końca XIX wieku. W 1888 roku została utworzona Cesarsko Królewskia
Szkoła Ślusarska, której dyrektorem został Kazimierz Bruchnalski. Z
jego inicjatywy w 1893 roku utworzono Muzeum Rzemiosła Ślusarskiego. Działało
ono do 1939 roku, kiedy to zostało zamknięte, a część eksponatów wywieziona do Niemiec.
Pozostałe eksponaty udało się ukryć.
Idea utworzenia muzeum odżyła w 1970 roku, kiedy to za sprawą regionalisty Marcina Mikuły, w budynku spółdzielni „Przyszłość” otwarto Izbę Regionalną. Działała ona do 2001 roku, kiedy to spółdzielnia przekazała eksponaty miastu, które w 2008 roku zdecydowało o otwarciu muzeum w budynku Zespołu Szkół.
Idea utworzenia muzeum odżyła w 1970 roku, kiedy to za sprawą regionalisty Marcina Mikuły, w budynku spółdzielni „Przyszłość” otwarto Izbę Regionalną. Działała ona do 2001 roku, kiedy to spółdzielnia przekazała eksponaty miastu, które w 2008 roku zdecydowało o otwarciu muzeum w budynku Zespołu Szkół.
W skład ekspozycji muzeum wchodzą:
·
wystawa narzędzi i wyrobów ślusarskich,
w tym kolekcja zabytkowych kłódek,
·
zbiory dawnych dokumentów związanych ze ślusarstwem
·
zbiór pamiątek po świątnikach wawelskich,
·
wystawa etnograficzna.
Muzeum jest czynne w
poniedziałki, środy oraz pierwszą sobotę i ostatnią niedzielę miesiąca.
Świątnik –
osoba, która dawniej zajmowała się obsługą kościoła (świątyni).
Od czasu
utworzenia w Polsce biskupstw zaczęły się również nadania
gruntów i wsi na rzecz biskupów, kapituł katedralnych i kolegiat. Powstały wtedy także wyspecjalizowane
do celów obsługi świątyń wsie zwane wsiami świątniczymi, łac. villa sanctuariorum. Do zadań
świątników należała pomoc podczas nabożeństw kościelnych, całodobowa ochrona
przed złodziejami, w tym ochrona skarbców, wykonywanie drobnych napraw w
świątyniach, sprzątanie i dbanie o porządek, dzwonienie oraz oprowadzanie
pielgrzymów. Takie wsie powstały od XI w przy katedrze w Gnieźnie, w Krakowie,Sandomierzu, Wrocławiu czy Wilnie. Świadczą o tym do dziś zachowane nazwy
wsi: Świątniki. Wsie
świątnicze miały specjalne przywileje i zwolnione były od pańszczyzny oraz wyłączone spod sądów
świeckich. Świątnikami zostawali tylko mężczyźni o nieposzlakowanej opinii.
Na
przykładzie katedry krakowskiej na Wawelu można stwierdzić, że najstarszy
tekst o świątnikach wawelskich pochodzi z roku 1253 i wspomina o dwóch
świątnikach strzegących katedrę dniem i nocą[1]. Do obsługi katedry przeznaczone były
następujące wsie: Szczytniki, Trąbki, Świątniki Dolne,Świątniki Górne (Górki),
a także na większe święta kilka osób z Opatkowic i Chorowic[2]. Świątnicy na Wawelu mieli także za
zadanie dzwonieniedzwonem Zygmunta podczas
największych uroczystości państwowych.
Pod koniec
XVI w. biskup krakowski Jerzy Radziwiłł wprowadził
jednolity strój dla świątników: granatowy płaszcz z peleryną[3]. Przez wiele lat świątnicy musieli
bronić swoich królewskich przywilejów wobec kolejnych prałatów z kapituły
katedry[4]. W 1772 roku wszystkie krakowskie
wsie świątnicze znalazły się poza granicami Królestwa Polskiego i
przeszły na własność kamery (rządu) austriackiego. Mimo to świątnicy ze
Świątnik Górnych służyli w katedrze do czasów II wojny światowej. Po wojnie
służyli w świątyni jako zakrystianie.
Ostatni ze świątników, Jan Synowiec „Komoda”, zmarł podczas służby w 1968 r.
Jeśli chodzi
o świątników ze Świątnik koło
Sandomierza, których osada należała do kolegiaty, to wiadomo o pierwszych
przywilejach z czasów Bolesława Wstydliwego,
a potwierdził je następnie Leszek Czarny, książę małopolski, sandomierski
i sieradzki w roku 1184, oświadczając „iż osadę wsi Świątnik należącą do
kościoła sandomierskiego na cześć Najświętszej Marii Panny fundowanego uwalnia
od obowiązku dawania corocznie dwunastu miar żyta i tyluż wozów siana”[5]. W 1397 r.królowa Jadwiga nadała
świątnikom immunitet sądowy uwalniający ich od świeckiej władzy sądowniczej.
Głogoczów
Dlaczego “Wieś jak dzwon”?
Inspiracją do wybrania dzwonu, jako
symbolu reprezentującego wieś stały się dawne i obecne dzieje miejscowości:
– Legenda nazwę Głogoczów wiąże z Zakonem Cystersów i darowanym przez nich mieszkańcom, dzwonem.
- Miejscowość lokowano na prawie niemieckim, stąd hipoteza o pochodzeniu nazwy Głogoczów (niem. Glockendorf), od słów: die Glocke – dzwon,das Dorf – wieś.
– W czasach istnienia gminy Głogoczów na jej pieczęci widniał dzwon, pełniący funkcję swoistego herbu miejscowości.
– W najnowszej historii miejscowości dzwony połączyły mieszkańców. Dzięki zaangażowaniu całej miejscowości udało się zakupić dzwony, których dźwięk uczcił 700-lecie istnienia parafii i 200-lecie budowy obecnego kościoła.
– Legenda nazwę Głogoczów wiąże z Zakonem Cystersów i darowanym przez nich mieszkańcom, dzwonem.
- Miejscowość lokowano na prawie niemieckim, stąd hipoteza o pochodzeniu nazwy Głogoczów (niem. Glockendorf), od słów: die Glocke – dzwon,das Dorf – wieś.
– W czasach istnienia gminy Głogoczów na jej pieczęci widniał dzwon, pełniący funkcję swoistego herbu miejscowości.
– W najnowszej historii miejscowości dzwony połączyły mieszkańców. Dzięki zaangażowaniu całej miejscowości udało się zakupić dzwony, których dźwięk uczcił 700-lecie istnienia parafii i 200-lecie budowy obecnego kościoła.
Dlaczego
“Twój przystanek w podróży”?
Głogoczów leży na trasie szlaków
podróżnych. Do 1785 roku przez Głogoczów wiodła droga z Myślenic do Skawiny.
Około 1785 roku przez północną część wsi poprowadzono odnogę, tzw. traktu
cesarskiego, z Izdebnika przez Głogoczów i Mogilany do Podgórza. W 1935 roku w
Głogoczowie wybudowano nową drogę do Zakopanego, a w 1973 roku – dwujezdniową
drogę szybkiego ruchu, omijającą centrum wsi.
Liczne restauracje w Głogoczowie to
właściwie tradycja. Jest ona związana z istnieniem dróg przecinających
miejscowość. W XIX wieku we wsi były trzy karczmy: pod ogrodami kościelnymi, na
Stawach i Osteria na Krzyżowej. Szczególny zbieg okoliczności sprawił, że
wszystkie te trzy karczmy spłonęły w jednym 1870 roku. Pożary wybuchały po
północy. Kronika parafii „Liber Memorabilium in Głogoczów” notuje:
„Ogień wszędzie zdaje się był podłożony”.
Obecnie na terenie miejscowości
funkcjonuje 7 restauracji o różnych profilach działalności, począwszy od typowo
regionalnych karczm po pizzerię.
[1]
http://podgorze.pl/uzdrowisko-mateczny/
[2]
http://www.dzielnica9.krakow.pl/informacje-o-dzielnicy/historia.html
[3]
http://www.parki.org.pl/parki-miejskie/park-solvay-w-krakowie#
[4]
http://www.bliskokrakowa.pl
[5]
http://www.wiesjakdzwon.pl/
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz