wtorek, 24 grudnia 2019

Głogoczów - MYSLENICE
a.  Wisła(rzeka)
b.  Rondo Matecznego[1]Wilga (rzeka)
c.  Łagiewniki – sanktuarium
d.  Borek Fałecki[2]
                        i.   Solvay[3]
e.  Swoszowice – uzdrowisko
f.   Opatkowice  - autostrada A4
g.  Libertów, Lusina, Gaj, Mogilany- E77
                        i.   Las Bronaczowa [4]
http://www.bliskokrakowa.pl
h.  Swiatniki Górne
                        i.   Muzeum slusarstwa w swiatnikach
                       ii.   świątnicy
i.   Glogoczów – wieś jak dzwon[5]

Wilga – rzeka Pogórza Wielickiego

Wilga – rzeka w województwie małopolskim. Prawy dopływ Wisły, ujście na terenie Krakowa na Bulwarze Wołyńskim[1].

Źródła znajdują się na wysokości 370 m n.p.m. we wsi Raciborsko (pow. wielicki) na Pogórzu Wielickim. Rzeka odwadnia Pogórze Wielickie i jego przedproże zbudowane głównie z utworów fliszowych. Rzeka silnie meandrująca, na terenie Krakowa uregulowana, na odcinku ujściowym (1,2 km) zabezpieczona wałami cofkowymi. Zanieczyszczona w poważnym stopniu, przy ujściu do Wisły jest zakwalifikowana do V klasy jakości wód[2].
Tuż przy ujściu rzeki znajduje się Most Retmański.

Autostrada A4 

Autostrada A4 – najdłuższa polska autostrada, prowadzi z zachodu na wschód przez południową Polskę (wzdłuż Sudetów i Karpat). Stanowi polski odcinek drogi międzynarodowej E40 oraz E462 na odcinku Mysłowice  Balice. Kontynuując bieg niemieckiej autostrady A4 z kierunku Drezna, na terenie Polski przebiega od granicy z Niemcami w Jędrzychowicach koło Zgorzelca poprzez Legnicę, Wrocław, Opole, Gliwice, Katowice, Kraków,Tarnów, Dębicę, Rzeszów do przejścia granicznego na Ukrainę Korczowa-Krakowiec. Łączna długość kompletnej autostrady na terenie Polski wyniesie 672 km. Obecnie w budowie jest ostatni odcinek: węzeł Rzeszów Wschód  węzeł Jarosław Zachód.

Łagiewniki – sanktuarium

Związane jest z życiem i działalnością św. siostry Faustyny Kowalskiej. Od lat 40. XX wieku miejsce pielgrzymek związanych z obecnością obrazu Jezusa Miłosiernego oraz grobu św. Faustyny. W 1992 roku kaplicę św. Józefa przy klasztorze Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia podniesiono do rangi Sanktuarium Bożego Miłosierdzia.
Dynamiczny rozwój Sanktuarium nastąpił po beatyfikacji siostry Faustyny 18 kwietnia 1993 roku, i jej kanonizacji 30 kwietnia 2000 roku, a także dzięki pielgrzymkom papieża Jana Pawła II (1997 i 2002) oraz papieża Benedykta XVI (2006).Główny projekt nowej części sanktuarium wykonał w latach 1997-1999 krakowski architekt Witold Cęckiewicz.Las Bronaczowa
Las zajmuje około 800 hektarów. Pod względem geograficznym leży na terenie Pogórza Wielickiego. Występują tu liczne jary i wąwozy, których dnem stale bądź okresowo płyną strumienie. Na jego terenie spotkać można wyjątkowe okazy owadów, motyli, płazów, gadów, dzikiego ptactwa, jak również zwierząt większych, np. sarny.
http://www.bliskokrakowa.pl

Droga krajowa nr 7


Droga krajowa nr 7  776 km droga krajowa prowadząca z Żukowa k. Gdańska przez Warszawę do granicy ze Słowacją w Chyżnem. Jest ona częścią międzynarodowej drogi europejskiej E77 prowadzącą dalej przez Słowację do stolicy Węgier, Budapesztu oraz na odcinku Gdańsk – węzeł ElblągWschód częścią trasy E28. Fragment z Krakowa do Rabki jest także częścią trasy tzw. Zakopianki, czyli najczęściej uczęszczanej przez turystów drogi w Tatry. Trasa przebiega przez pięć województw: pomorskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, świętokrzyskie i małopolskie.

E77 – oznaczenie trasy europejskiej pośredniej północ-południe, biegnącej przez Europę Środkową.
Przebieg E77:
Rosja – 70 km /2 x bo przez kaliningrad tez/
Estonia – 21 km
Łotwa – 274 km
Litwa – km
Rosja –
Polska – 720 km
Słowacja – 205 km
                      Węgry – 70 km

Swiątniki Górne

Miejscowość Świątniki Górne (pierwotnie Górki) została założona prawdopodobnie w XI wieku jako osada służebna należąca do kapituły katedry krakowskiej. Wybrani mieszkańcy mieli obowiązek służby w katedrze w Krakowie – służba kościelna, pilnowanie porządku, dzwonienie (m.in. dzwonem Zygmunta w pewnym okresie), oprowadzanie zwiedzających po katedrze i kryptach. Pierwszy zachowany zapis dotyczący Górek znajduje się w Liber beneficiorum Jana Długosza, który wspomina m.in. o podziale wsi na 12 gospodarstw, o obowiązku służebnym dającym jednocześnie zwolnienie od pańszczyzny oraz o przebiegu granic.
W latach 1590–1600 biskup krakowski, kardynał Jerzy Radziwiłł, sprowadził włoskich rusznikarzy, żeby mieć możliwość wyposażenia chorągwi biskupich. Dało to początek działalności kowalskiej i płatnerskiej w Świątnikach. Gdy pod koniec XVIII w. nie było już zbytu na zbroje husarskie i szable, mieszkańcy wsi przenieśli swoje doświadczenia na produkcję głównie zamków i kłódek.
Od 1772 r. Świątniki znalazły się w zaborze austriackim. Władze zniosły zależności służebne wobec katedry i wieś przeszła na własność państwa. W trosce o rozwój techniczny i przemysłowy w Galicji, na wniosek sejmu we Lwowie, władze cesarskie założyły w 1888 r. c. k. Szkołę Ślusarską, aby kształcić przyszłych majstrów ślusarskich i wprowadzać nową technologię do produkcji kłódek (m.in. prasy ręczne i prasa parowa).
Świątniczanie licznie brali udział w walkach o wolność w 1846 r. (na Węgrzech) i w powstaniu styczniowym. Walczyli także w szeregach legionów polskich oraz wcieleni w austriackiej armii podczas I wojny światowej, a także później podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920–1921. W okresie międzywojennym nastąpił szczytowy rozwój ślusarstwa w Świątnikach. Obok Spółki Ślusarskiej działającej przy Szkole Ślusarskiej, działały także małe spółki przemysłowe – M. Czerwiński i Ska zwana jako„Haszpień”Stanisław Kwintowski i Ska zwana jako „Mazur” oraz spółka „Polonez”. Po II wojnie światowejnowe władze ludowej Polski, naliczając olbrzymie podatki na prywatne spółki, doprowadziły na zaprzestania ich działalności i powołania w ich miejsce Spółdzielni Pracy Metalowców „Przyszłość”.
latach 1975–1998 miejscowość leżała w woj. krakowskim. Świątniki Górne uzyskały prawa miejskie w 1997 roku.
Od 2001 r. istnieje Muzeum Ślusarstwa im. Marcina Mikuły.
Muzeum Ślusarstwa im. Marcina Mikuły w Świątnikach Górnych – muzeum położone w Świątnikach Górnych). Placówka jest miejską jednostka organizacyjną i mieści się w budynku tutejszego Zespołu Szkół.
Tradycje muzealne w Świątnikach Górnych sięgają końca XIX wieku. W 1888 roku została utworzona Cesarsko Królewskia Szkoła Ślusarska, której dyrektorem został Kazimierz Bruchnalski. Z jego inicjatywy w 1893 roku utworzono Muzeum Rzemiosła Ślusarskiego. Działało ono do 1939 roku, kiedy to zostało zamknięte, a część eksponatów wywieziona do Niemiec. Pozostałe eksponaty udało się ukryć.
Idea utworzenia muzeum odżyła w 1970 roku, kiedy to za sprawą regionalisty Marcina Mikuły, w budynku spółdzielni „Przyszłość” otwarto Izbę Regionalną. Działała ona do 2001 roku, kiedy to spółdzielnia przekazała eksponaty miastu, które w 2008 roku zdecydowało o otwarciu muzeum w budynku Zespołu Szkół.
W skład ekspozycji muzeum wchodzą:
·         wystawa narzędzi i wyrobów ślusarskich, w tym kolekcja zabytkowych kłódek,
·         zbiory dawnych dokumentów związanych ze ślusarstwem
·         zbiór pamiątek po świątnikach wawelskich,
·         wystawa etnograficzna.
Muzeum jest czynne w poniedziałki, środy oraz pierwszą sobotę i ostatnią niedzielę miesiąca.

Świątnik – osoba, która dawniej zajmowała się obsługą kościoła (świątyni).
Od czasu utworzenia w Polsce biskupstw zaczęły się również nadania gruntów i wsi na rzecz biskupów, kapituł katedralnych i kolegiat. Powstały wtedy także wyspecjalizowane do celów obsługi świątyń wsie zwane wsiami świątniczymi, łac. villa sanctuariorum. Do zadań świątników należała pomoc podczas nabożeństw kościelnych, całodobowa ochrona przed złodziejami, w tym ochrona skarbców, wykonywanie drobnych napraw w świątyniach, sprzątanie i dbanie o porządek, dzwonienie oraz oprowadzanie pielgrzymów. Takie wsie powstały od XI w przy katedrze w Gnieźnie, w Krakowie,SandomierzuWrocławiu czy Wilnie. Świadczą o tym do dziś zachowane nazwy wsi: Świątniki. Wsie świątnicze miały specjalne przywileje i zwolnione były od pańszczyzny oraz wyłączone spod sądów świeckich. Świątnikami zostawali tylko mężczyźni o nieposzlakowanej opinii.
Na przykładzie katedry krakowskiej na Wawelu można stwierdzić, że najstarszy tekst o świątnikach wawelskich pochodzi z roku 1253 i wspomina o dwóch świątnikach strzegących katedrę dniem i nocą[1]. Do obsługi katedry przeznaczone były następujące wsie: SzczytnikiTrąbkiŚwiątniki Dolne,Świątniki Górne (Górki), a także na większe święta kilka osób z Opatkowic i Chorowic[2]. Świątnicy na Wawelu mieli także za zadanie dzwonieniedzwonem Zygmunta podczas największych uroczystości państwowych.
Pod koniec XVI w. biskup krakowski Jerzy Radziwiłł wprowadził jednolity strój dla świątników: granatowy płaszcz z peleryną[3]. Przez wiele lat świątnicy musieli bronić swoich królewskich przywilejów wobec kolejnych prałatów z kapituły katedry[4]. W 1772 roku wszystkie krakowskie wsie świątnicze znalazły się poza granicami Królestwa Polskiego i przeszły na własność kamery (rządu) austriackiego. Mimo to świątnicy ze Świątnik Górnych służyli w katedrze do czasów II wojny światowej. Po wojnie służyli w świątyni jako zakrystianie. Ostatni ze świątników, Jan Synowiec „Komoda”, zmarł podczas służby w 1968 r.
Jeśli chodzi o świątników ze Świątnik koło Sandomierza, których osada należała do kolegiaty, to wiadomo o pierwszych przywilejach z czasów Bolesława Wstydliwego, a potwierdził je następnie Leszek Czarny, książę małopolski, sandomierski i sieradzki w roku 1184, oświadczając „iż osadę wsi Świątnik należącą do kościoła sandomierskiego na cześć Najświętszej Marii Panny fundowanego uwalnia od obowiązku dawania corocznie dwunastu miar żyta i tyluż wozów siana[5]. W 1397 r.królowa Jadwiga nadała świątnikom immunitet sądowy uwalniający ich od świeckiej władzy sądowniczej.


Głogoczów

Dlaczego “Wieś jak dzwon”?
            Inspiracją do wybrania dzwonu, jako symbolu reprezentującego wieś stały się dawne i obecne dzieje miejscowości:
–  Legenda nazwę Głogoczów wiąże z Zakonem Cystersów i darowanym przez nich mieszkańcom, dzwonem.
- Miejscowość lokowano na prawie niemieckim, stąd hipoteza o pochodzeniu nazwy Głogoczów (niem. Glockendorf
), od słów: die Glocke  – dzwon,das Dorf – wieś.
–  W czasach istnienia gminy Głogoczów na jej pieczęci widniał dzwon, pełniący funkcję swoistego herbu miejscowości.
–  W najnowszej historii miejscowości dzwony połączyły mieszkańców. Dzięki zaangażowaniu całej miejscowości udało się zakupić dzwony, których dźwięk uczcił 700-lecie istnienia parafii i 200-lecie budowy obecnego kościoła.
 Dlaczego “Twój przystanek w podróży”?
Głogoczów leży na trasie szlaków podróżnych. Do 1785 roku przez Głogoczów wiodła droga z Myślenic do Skawiny. Około 1785 roku przez północną część wsi poprowadzono odnogę, tzw. traktu cesarskiego, z Izdebnika przez Głogoczów i Mogilany do Podgórza. W 1935 roku w Głogoczowie wybudowano nową drogę do Zakopanego, a w 1973 roku – dwujezdniową drogę szybkiego ruchu, omijającą centrum wsi.
Liczne restauracje w Głogoczowie to właściwie tradycja. Jest ona związana z istnieniem dróg przecinających miejscowość. W XIX wieku we wsi były trzy karczmy: pod ogrodami kościelnymi, na Stawach i Osteria na Krzyżowej. Szczególny zbieg okoliczności sprawił, że wszystkie te trzy karczmy spłonęły w jednym 1870 roku. Pożary wybuchały po północy. Kronika parafii „Liber Memorabilium in Głogoczów” notuje: „Ogień  wszędzie zdaje się był podłożony”.
Obecnie na terenie miejscowości funkcjonuje 7 restauracji o różnych profilach działalności, począwszy od typowo regionalnych karczm po pizzerię.





[1] http://podgorze.pl/uzdrowisko-mateczny/
[2] http://www.dzielnica9.krakow.pl/informacje-o-dzielnicy/historia.html
[3] http://www.parki.org.pl/parki-miejskie/park-solvay-w-krakowie#
[4] http://www.bliskokrakowa.pl
[5] http://www.wiesjakdzwon.pl/

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz