środa, 21 lutego 2018

Wielkanoc w Szwecji: Pask

Poprzebierane wiedźmy składają wizyty sąsiadom. W zamian za Listy Wielkanocne dostają symboliczne datki, słodycze lub poczęstunek.

W całej historii ewangelicko-luterańskiego Kościoła szwedzkiego (Svensk Kyrka) Wielkanoc (Pask) stanowiła ważne wydarzenie religijne. Poprzedza ją Wielki Tydzień rozpoczynający się w Niedzielę Palmową. Podobnie jak u nas, zamiast gałązek palmy używa się wierzbowych łozin. Na południu kraju zrywa się je kilkanaście dni wcześniej, potem rozwijają się w mieszkaniach, a nawet w biurach (podczas  procesji wielkanocnych składa się je przed wizerunkami Jezusa).

Następne dni związane są  z wieloma przesądami, w które gdzieniegdzie nadal się wierzy- a to, że złe wróżki i czarownice wyjątkowo aktywnie korzystają w tych dniach z mocy czarnej magii, albo że żyjące jeszcze tu i ówdzie Wiedźmy Wielkanocne w Wielki Czwartek ruszają na miotłach w kierunku tajemniczego uroczyska zwanego Blakulla. Tam, posłuszne radom Szatana, werbują adeptki czarownictwa, a w Wielką Sobotę wracają w okolice ludzkich siedzib i myszkują- niezauważalne- między opłotkami. Dawniej ludzie, stroniąc od zła diabelskiego, zapalali ogromne ogniska, strzelali z dubeltówek w powietrze i malowali znaki krzyża, gwiazd oraz innych świętych symboli na drzwiach i bramach, pod progami zakopywali psałterze, a w pomieszczeniach gospodarczych wieszali na ścianach skrzyżowane siekiery i kosy. Histeryczny strach przed siłami nadprzyrodzonymi rodził podejrzliwość w stosunku do kobiet, które czymś wyróżniały się w otoczeniu. Nieznana, duża liczba bogu ducha winnych niewiast kończyła żywot na szubienicach i stosach.

Na szczęście ponure czasy przesądów ustąpiły miejsca radosnym obyczajom. W Wielki Czwartek lub w Wielką Sobotę dziewczęta i chłopcy przebierają się za wiedźmy i składają wizyty sąsiadom. Obdarowują ich specjalnie dekorowanymi na tę okazję kartkami, laurkami i Listami Wielkanocnymi. W zamian oczekują symbolicznych datków, słodyczy lub poczęstunku. Zwyczaj pisania listów rozpowszechnił się głównie w zachodnich regionach Szwecji, gdzie wrzuca się je także do prywatnych skrzynek pocztowych tak, by nie zostać zauważonym. Nadawca powinien do końca świąt pozostać anonimowy. W tych stronach organizuje się także ogniska, a wsie rywalizują między sobą, która z nich wznieciła większy i jaśniejszy ogień. Ostre strzelanie zastąpiono fajerwerkami, a dziwne niewiasty czasem tylko wytknie się palcem lub oplotkuje.

Jak w wielu innych krajach, także i w Szwecji jajka pozostają kulinarnym symbolem świąt Wielkiej Nocy, starym, chrześcijańskim atrybutem rodzenia i życia. Gotowane na twardo spożywa się podczas  uroczystej kolacji w Wielką Sobotę. Znany jest też zwyczaj malowania jajek, w niektórych regionach dość powszechny. Jednak ani dekoratorski styl, ani tradycyjne motywy nie nawiązują do tego, co spotykamy na kontynencie.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz